Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган муҳандислик – Қурилиш

Ўзбекистондаги қайта тикланадиган энергия 
манбасининг имкониятлари 
Кўрсаткичлар 
Жами 
(млн.т. н.э.) 
Шу жумладан, энергия (млн.т.н.э.) 
Гидро 
қуёш 
шамол 
биомасса 
Ялпи
1
50984,6 
9,2 
50973 
2,2 
– 
Техник
2
179 
1,8 
176,8 
0,4 
0,3 
Ўзлаштирилган 
0,6 
0,6 
– 
– 
– 
1 –белгиланган территорияга тушадиган ёки ҳосил қилинадиган назарий энергия миқдори 
2– ялпи имкониятларни амалга ошириб, фойдаланиш мумкин бўлган мавжуд технологиянинг бир қисми
Ҳозирда барча дунё мамлакатлари каби Ўзбекистонни бозор шароитида 
қайта тикланадиган энергия манбаларидан кенг фойдаланишга мажбур 
этадиган учта асосий сабаблар бор: 
Биринчиси, миллий энергетика хавфсизлиги ҳисобланиб, нефть, газ, 
кўмир каби фойдали қазилмаларнинг камайиб бориши туфайли қайта 

---

106 
тикланадиган энергия манбалари мамлакат ичида энергия манбаи бўлиб, 
юқоридаги тур ёқилғиларнинг истеъмолини камайтиради.
Иккинчиси, иқлим ўзгариши оқибатида келиб чиқиши мумкин бўлган
хавф. Қайта тикланадиган энергия манбаси энергетика эҳтиёжини 
қондиришга ёрдам бериши билан бир вақтда, атмосферага иссиқхона 
газларини 
чиқаришни 
қисқартиради. 
Олимларнинг 
матбуот 
маълумотларидан маълумки, иссиқхона газлари яъни, карбонат ангидрид 
(СО2) гази ва метан ернинг қуйи атмосфера қатламида борган сари 
кўпаймоқда. Иссиқхона газларининг атмосферадаги миқдори кўпайиб 
бориши Ер шарида температуранинг кўтарилишига олиб келади. 
Юқоридагилардан келиб чиқиб, олимлар температуранинг кўтарилиши 
кутилмаган салбий оқибатларга сабаб бўлиши мумкинлигини, шу билан 
бирга, ушбу муаммоларни ечиш мақсадида тегишли чоралар кўриш 
кераклигини таъкидламоқдалар. 
Учинчиси, бозор шароитида унга мажбур этувчи яна бир сабаб айрим 
муқобил энергия манбаларининг таннархи охирги ўн йил мобайнида пасайиб 
бормоқда. Муқобил энергия манбалари харажатларининг камайиб боришини 
унинг ишлаб чиқариш технологиясининг мукаммаллашиб бораётганлиги 
билан изоҳлаш мумкин. Бу соҳа ривожланиши билан харажатлар янада 
камайиб боради. 
Юқоридагилардан хулоса килинганда Ўзбекистон шароитида қайта 
тикланувчи энергия манбаларидан кенг фойдаланиш мамлакат 
иқтисодиётини бирмунча ўсиши билан бирга энергетика сохасини олдига 
катта вазифалар қўйилишига олиб келади.