Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети биология-тупроқшунослик факуьтети

Талабалар мустақил таълимининг мазмуни ва ҳажми
Мустақил ишлаш учун тупроқ қатламларида кечадиган физикавий-биокимёвий жараёнлар баён этилган қўшимча адабиётлар тавсия этилади. Мустақил ишлаш учун бериладиган ишлар факультатив ва индивидуал характерда бўлиб, талабанинг махсус мутахассислигига боғлиқ ва турли тупроқ типларидаги турли жараёнларни янада чуқурроқ ўрганишга қаратилган. Тавсияда индивидуал талабга асосланади.

Ишчи ўқув дастурининг мустақил таълимга оид бўлим ва мавзулари	Мустақил таълимга оид топшириқ ва тавсиялар	Бажарилиш муддатлари	Ҳажми (соатда)
1	2	3	4
1.Тупроқ механик элементлари, уларнинг ҳосил бўлиши ва хоссалари.	Механик элементларга таъриф берилади. Келиб чиқиши шарт-шароитлари тушунтирилади.	Семестр давомида	6
2.Органик ва органо-минерал механик элементлар, хоссаларини аниқлаш.	Механик элементларнинг турлари тушунтирилади ва улар бир-бири билан таққосланади.	Семестр давомида	6
3.Механик элементлар тавсифи, тавсифнинг асосий моҳияти ва аҳамияти.	Олимларнинг асосий тавсифлари берилади ва бу тавсиф қандай омиллар асосида тузилганлиги тушунтирилади.	Семестр давомида	6
4.Бирламчи ва иккиламчи минераллар, уларнинг физикавий хоссалари.	Минералларнинг келиб чиқиши ва уларнинг тупроқ она жинси ҳосил бўлишидаги аҳамияти.	Семестр давомида	6
5.Тупроқларнинг механик таркиби тавсифи ва аҳамияти.	Механик таркиб таснифи келтирилади ва унинг қишлоқ хўжалигида аҳамияти мисоллар билан тушунтирилади.	Семестр давомида	6
6.Тупроқнинг умумий физик хоссалари, аҳамияти, ўрганиш услублари.	СМ, ҲМ, ғоваклик тушунтирилади ва ҳисоблаш турлари келтирилади.	Семестр давомида	6
7.Тупроқ структураси: турлари, ҳосил бўлиши, аҳамияти, ўрганиш услублари.	Тупроқ структурасини кўргазмали воситалар орқали тушунтириб ўтилади.	Семестр давомида	6
8.Тупроқнинг физик-механик хоссалари, уларнинг тупроққа ишлов беришдаги роли.	Асосий физик хоссалари пластиклик, ёпишқоқолик, қаттиқлик, бўкиши, чўкиши, бирикувчанлиги, ишқаланиши каби хоссаларининг моҳиятини очиб бериш.	Семестр давомида	6
9.Тупроқ суви, тупроқ ҳосил бўлиши ва ўсимлик фаолиятидаги роли.	Тупроқ суви турлари, тупроқ профилида табақаланиши ва ўсимликлар учун аҳамияти.	Семестр давомида	6
10.Тупроқ суви турлари, аҳамияти ва аниқлаш усуллари.	Асосан ўсимликлар ўзлаштира оладиган ва ўзлаштира олмайдиган сув турлари тўғрисида маълумот олиш. Гигроскопик ва максимал гигроскопиклик.	Семестр давомида	6
11.Тупроқнинг сув режими ва уни бошқариш.	Сув баланси, кирим, чиқим сувлари, Роде ва Висоцкий таснифлари. Қурғоқчиликнинг олдини олиш.	Семестр давомида	6
12.Ўзбекистон тупроқларининг сув режими ва уни бошқариш.	Тоғ олди ва типик бўз тупроқлар сув режими.	Семестр давомида	6
13.Тупроқнинг сув ўтказувчанлиги, аҳамияти, аниқлаш услублари.	Тупроқнинг сув ўтказувчанлиги, уни аниқлаш усуллари, аҳамияти.	Семестр давомида	6
14.Қурғоқчилик ва унга қарши кураш.	Қурғоқчиликни келтириб чиқарувчи сабаблар. Қурғоқчиликнинг олдини олиш.	Семестр давомида	6
15.Тупроқ ҳавоси: таркиби, ғзгариши, аҳамияти.	Тупроқ ҳавоси, унинг ўсимлик ва тупроқ учун аҳамияти. Ўсимликларнинг танлаш қобилияти	Семестр давомида	6
16. Тупроқнинг “нафас олиши”, моҳияти ва аҳамияти.	Тупроқ ва атмосфера ўртасидаги газлар алмашинуви.	Семестр давомида	6
17.Тупроқнинг ҳаво режими, уни бошқариш, тупроқ ҳавоси таркибини аниқлаш.	Тупроқ ҳавоси тўғрисида Буссенго назариялари.	Семестр давомида	6
18.Тупроқнинг иссиқлик хоссалари, иссиқлик манбаи. Тупроқ альбедоси.	Қуёш асосий иссиқлик манбаи. Тупроқларнинг иссиқлик ўтказувчанлиги.	Семестр давомида	6
19.Тупроқнинг температура ва иссиқлик ўзгарувчанлиги, унга таъсир қилувчи омиллар.	Температура ва иссиқлик режимлари. Турли ўсимликлар учун иссиқлик режими.	Семестр давомида	6
20.Тупроқнинг иссиқлик режимини бошқаришда мульчматериаллар (полиэтилен пленкасининг) ва агротехник тадбирларнинг роли.	Мульч материалларинининг замонавийлашуви. Ғўза ўсимлиги учун мульч материалларинининг аҳамияти.	Семестр давомида	6