Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети математика факультети «Математик моделлаштириш ва криптоанализ»

§9.2. RSA raqamli imzodan foydalanib, elektron to’lovlar
xavfsizligini ta’minlash.
Birinchi “yomon” to’lov sxemasini bayon qilamiz. U RSA raqamli imzoga asoslangan. Bank quyidagi ma’lumotlarga ega bo’lsin: maxfiy sonlar va ochiq sonlar

Oldin bir xil nominaldagi, masalan, 100$ lik kupyuradan foydalanishni ko’rib chiqish maqsadga muvofiq. Faraz qilaylik, 100$ miqdoridagi summaga biror narsa xarid qilishni istaydi. Xaridor bankga elektron banknot nomerini anglatuvchi sonini jo’natadi (bunung uchun oraliqdagi tasodifiy son generasiya qilinishi talab etiladi).
Bank

sonini hisoblaydi va xaridorni hisobini 100$ ga kamaytiradi. baknotni shakllantirib, xaridorga jo’natadi. Parametr bu bankni imzosi. Bankdan boshqa hech kim bu imzoni hosil qila olmaydi, chunki soni maxfiy sondir.
Xaridor tovarni sotib olish uchun banknotni magazinga taqdim qiladi. Magazin tekshirish uchun ushbu banknotni bankga jo’natadi. Banknotni olishi bilan bank birinchi navbatda imzoni to’g’riligini tekshiradi (bankning ochiq kalitidan foydalanib, magazinni o’zi ham bu tekshiruvni bajarishi mumkin edi).
Odatda bank unga qaytarilgan barcha banknotlarni o’zida saqlaydi va Shu sababli uning ro’yxatida soni bor yoki yo’qligini tekshiradi. Agar soni ro’yxatda bo’lsa, to’lov qabul qilinmaydi (kimdir banknotdan takroran foydalanmoqchi bo’layapti) va bu haqida magazinga xabar beradi. Agar tekshiruv muvaffaqiyatli o’tsa, bank magazin hisob raqamiga 100$ ni o’tkazadi. Bu haqda magazinni xabardor qiladi. Natijada magazin tovarni xaridorga sotadi.
Ushbu to’lov sxemasining kamchiligi anonimlikni yo’qligidadir. Bank xodimlari, xuddi Shuningdek, ochiq aloqa kanaliga aloqasi bo’lgan kimsalar, soni qaysi xaridorga tegishli ekanligini eslab qolishlari va tovarni kim sotib olganligini aniqlashlari mumkin bo’ladi.
§9.3. Elektron to’lovlar xavfsizligining «ko’r-ko’rona»