Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети математика факультети «Математик моделлаштириш ва криптоанализ»

§4.5. Foydalanuvchini autentifikasiya qilishning
Lamport protokoli.
Tayyorgarlik bosqichi:

1. 
   Foydalanuvchi va tizim bo’lishi mumkin bo’lgan bog’lanishlar soni N (bu son maxfiy saqlanadi) haqida kelishib oladilar.
   
2. 
   Foydalanuvchi W (uzunligi 128 bit va undan ortiq) parolni tanlaydi va ushbu parolni ketma-ket N marta xeshlaydi. Hosil bo’lgan
   

H(W)=H¹(W),
H(H(W))=H²(W),
H(H(H(W)))=H³(W),
….. ….. ….. …..
H(H(H(…H(W))))=H^N(W)
xesh qiymatlar ketma-ketligini himoyalangan kanal orqali maxfiy tarzda tizimga uzatadi.

3. 
   Tizim foydalanuvchi autentifikasiyasi seanslari sonini hisoblab borish uchun hisoblagichga 1 sonini yozadi.
   

Autentifikasiyalashning i-chi seansi.

1. 
   Tizim foydalanuvchiga i sonini jo’natadi.
   
2. 
   Foydalanuvchi W parolni N-i marta xeshlaydi va hosil bo’lgan natija H^N-i(W) tizimga jo’natadi.
   
3. 
   Tizim H(H^N-i(W)) =H^N-i+1(W) ni hisoblaydi va natijani o’zida saqlanayotgan H^N-i+1(W) ni qiymati bilan solishtiradi.
   
4. 
   Solishtirish natijasi ijobiy bo’lsa, foydalanuvchi autentifikasiyalash jarayonidan muvaffaqiyatli o’tadi, tizim esa foydalanuvchi autentifikasiyasi seanslari sonini hisoblab boruvchi hisoblagichni qiymatini bittaga oshiradi, ya’ni endi i  i+1 bo’ladi.
   

Lamport protokolining asosiy kamchiligi Shundan iboratki, unga nisbatan buzg’unchi «o’rtada odam» turidagi hujumni uyushtirish mumkin. Ushbu protokolda tizim foydalanuvchi tomonidan autentifikasiya qilinmasligi bois, tizim o’rniga buzg’unchi tizim nomidan foydalanuvchi bilan aloqa o’rnatishi mumkin. Masalan, navbatdagi i-chi seansda tizim foydalanuvchiga i sonini jo’natmasdan oldinroq tizim nomidan buzg’unchi foydalanuvchiga hisoblagichning joriy i qiymatiga nisbatan katta bo’lgan j sonini jo’natishi mumkin. Natijada buzg’unchi foydalanuvchidan H^N-j(W) qiymatni qabul qilishi mumkin. Ushbu qiymat asosida buzg’unchi
H^N-j(W), ..., H^N-i(W)
diapazondagi ixtiyoriy qiymatni hisoblash imkoniyatiga ega bo’ladi.
Ushbu hujumni oldini olish uchun parol faqatgina autentifikasiyadan o’tgan tomonga berilishi lozim. Shu sababli bunday turdagi xavflarni bartaraf etish uchun «savol-javob» turidagi autentifikasiya protokollaridan foydalanish tavsiya etiladi.