Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон

Метрология фанининг вужудга келиши.
Метрология фан 
сифатида ўлчашлар, уларга боғлиқ ва тегишли бўлган қатор 
масалаларни ўз ичига олади. Метрология аслида юнонча сўздан 
олинган бўлиб, ўлчаш, ўлчам, нутқ, мантиқ, илм ёки фан 
маъноларини билдиради. Умумий тушунчасини оладиган бўлсак, 
метрология – ўлчовлар бирликларини ўрганувчи фан
2
. 
Инсон ақл-идроки, заковати билан ўрганаётган, шакллантираётган 
ҳамда ривожлантирган қайси фанни, унинг йўналишини олмайлик, 
албатта 
ўлчашларга, 
уларнинг 
турли 
усулларига, 
ўзаро 
боғланишларига дуч келамиз. Бу ўлчаш усули ва воситалари ёрдамида 
уларнинг бирлигини, ягона ўлчашни талаб этилган аниқликда 
таъминлаш метрология фани орқалигина амалга оширилади.
1
 
International vocabulary of metrology – Basic and general concepts and associated terms
. // Joint Committee 
for Guides in Metrology. 2012. 
2
 
International vocabulary of metrology – Basic and general concepts and associated terms
. // Joint Committee 
for Guides in Metrology. 2012. 

---

116 
Шу сабабдан ҳозирда қайси бир фан, илмий йўналиш, у хоҳ 
табиий, хоҳ ижтимоий бўлмасин, албатта, муайян даражада метрология 
билан боглиқ. Инсон қўли етган, фаолияти доирасига кирган, аммо 
ўлчашлар ва уларнинг воситалари ўрганилган, изланган ҳамда 
кўзланган мақсадларга эришиш мумкин бўлган бирорта йўналиш йўқ
1
. 
Шунинг учун ҳам метрология асосларини билиш, уни ўз мутахассислиги 
доирасида тушуниш ва амалий қўллаш техника ҳамда технология 
сохаларидаги бакалавриат йўналишлари битирувчилари учун 
муҳим омиллардан бири ҳисобланади. 
Метрология – юнон тилидан олинган бўлиб, “метрон” – ўлчов , 
“логос” – фан деган маънони англатади, яъни сўзма-сўз таржима 
қилганда ўлчов бирликлари ҳақидаги фандир. Метрологиянинг 
асосий вазифаси–ўлчов бирликларини ўрганиш,тарихда мавжуд ўлчов 
бирликларини замонавий ўлчов бирликлари билан қиёслаш, аниқлаш. 
Ўлчов бирликларига эҳтиёж инсониятда ибтидоий даврдан бошлаб, 
жумладан, уй-жой, бошпаналар қуришда, меҳнат ва уй-рўзғор 
қуролларини ясашда пайдо бўлди
2
. 
Метрология фани техника, менежмент ва маркетинг соҳалари 
йўналишларида бакалавр ва муҳандислар тайёрлашда ўтилиши лозим 
бўлган фанлардан ҳисобланади. Олий таълим андозасидан келиб чиқиб, 
ушбу фан талабаларда метрология асослари бўйича зарур ва етарли 
бўлган асосий тушунчаларни шакллантиради.