Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети мавзу

Об - ҳаво ва иқлимнинг асосий тушунчалари

• Ернинг узоқ давом этган эволяюцияси жараёнида унда қуйидаги учта асосий қобиқ шаклланган:
• қаттиқ (литосфера);
• суюқ (гидросфера);
• газсимон (атмосфера).
• Ушбу қобиқ-сфералардаги турли туман ва мураккаб физик ҳамда кимёвий жараёнларни Ер ҳақидаги фанлар ўрганади.
• Уларни геофизика фанлари деб аташ қабул қилинган.

Об - ҳаво ва иқлимнинг асосий тушунчалари

• Атмосфера – газсимон муҳит бўлиб, у
• газлар,
• сув буғлари ва
• аэрозоллардан ташкил топган.
• Атмосферанинг асосий хусусиятлари унинг таркибининг
• макон бўйича турличалигида ва
• замон бўйича ўзгарувчанлигида акс этади.
• Атмосферада кечадиган физик жараёнларни атмосфера физикаси фани ўрганади.

Об - ҳаво ва иқлимнинг асосий тушунчалари

• Атмосфера физикаси (умумий метеорология)
• атмосферанинг таркиби ва тузилиши;
• ундаги иссиқлиқ ютилиши ва нурланиш;
• ҳавонинг исиши, совуши ва унинг ҳаракати қонуниятлари;
• буғланиш ва сув буғларининг конденсацияланиши;
• турли-туман оптик, электрик, акустик ва бошқа ҳодисалар билан билан боғлиқ бўлган физик жараёнларни ўрганадиган фандир.

Метеорология

• «Метеорология» атамаси фанга Аристотел томонидан киритилган (янги эрадан олдинги III аср).
• У иккита грек сўзлари қўшилишидан ташкил топган:
• «метеор» дейилганда қадимги Грецияда Ердаги барча ҳодисалар (булутлар, шамол, ер силкиниши ва бошқалар) тушунилган;
• «логос», бу ўрганиш, билиш демакдир.

Метеорология

• Об-ҳаво маълум жойдаги атмосфера (10-12 км баландликкача) ва таъсир қатламининг аниқ фурсатдаги ёки вақт оралиғидаги физик ҳолатини ифодалайди.
• Об-ҳаво қатор метеорологик катталиклар ва ҳодисалар билан характерланади.
• Метеорологик катталикларга:
• ҳаво ҳарорати;
• ҳаво намлиги;
• ҳаво босими;
• шамол тезлиги ва йўналиши;
• булутлар миқдори, баландлиги ва тури;
• атмосфера ёғинлари тури ва жадаллиги;
• нурли энергия ва иссиқлик оқимлари ва бошқалар киради.