Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта-махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги

Ижтимоий-ғоявий хавф-хатарлар ва унинг кўринишлари.
Глобаллашувнинг қуйидаги асосий белгилари мавжуд: халқаро савдонинг кенгайиши ва эркинлашиши халқаро капитал айланмаси ва унинг йўлидаги тўсиқларнинг бартараф этилиши, электрон коммуникация инқилоби натижасида молиявий муносабатларда содир бўлган чуқур ўзгаришлар, трансмиллий корпорациялар фаолиятининг кенгайиши, халқаро молиявий ва иқтисодий институтларнинг ташкил топиши.
Жаҳон миқёсидаги бундай умумий тараққиёт:

• 
  одамлар дунёқарашининг ўзгариши, коммуникациялар юксалиши, халқаро муносабатларнинг ривожланиши ва унинг одамзод ҳаётига таъсири кучайтиради;
  
• 
  давлатлар ва халқлар ўртасида бирлашишга интилишни кучайтирган, айни вақтда миллий хусусиятлар, анъаналар ва маънавий меросни сақлаб қолиш орқали мустақил сиёсий тамойилларни ишлаб чиқиш зарурлигини ҳам кўрсатиб берди.
  

Турли давлатлараро ва ҳукуматга даҳли бўлмаган халқаро ташкилотларнинг аҳамияти ошиб, дунё янги тизимга ўтиши даврида уларнинг фаолиятини қайта қуриш ва ислоҳ этиш эҳтиёжини туғдирди. Дастлаб халқаро ташкилотларнинг фаолиятлари асосан давлатларнинг ўзаро муросасини таъминлашга қаратилган эди, холос.
Бугунги аҳвол халқаро ташкилотлардан энг йирик муаммоларга аҳамият беришни, жараёнлар ичига кириб боришни, таъсир доирасини кенгайтиришни талаб этмоқда. Бироқ чуқурроқ фикр юритилганда, «глобализация» жаҳон тараққиётига кўрсатадиган ижобий таъсир билан бир қаторда чуқур тафовутларни ҳам ўз ичига оладики, бу тафовутларни эътиборга олмаса, улар жаҳон инсон тараққиётига салбий таъсир кўрсатиши мумкин.
Биринчидан, бу баъзи мамлакатларнинг технологик ютуқлар соҳасида мутлақ илгариликни қўлга киритганлиги асносида сайёрамиз захиралари ҳам, иқтисодий фаолият ҳам жаҳон миқёсида траннационал корпорациялар томонидан бошқарилиши тизими шаклланаётгани ва тобора мустаҳкамланиб бораётганлигидадир.
Иккинчидан, ҳозирги даврда глобализация дунёда ижтимоий тенгликка эришишни енгиллаштирмайди, аксинча, буни қийинлаштиради, деган қарашлар ҳам бор. Уларнинг фикрларига, бадавлат мамлакатлар аҳолиси даромадларининг паст ва ўрта даража даромадли мамлакатлар аҳолисиникига нисбатан илгарилаб ўсишга барқарор мойиллик сақланиб келмоқда. Агар аср бошида (1913йил) дунё аҳолисининг энг бой мамлакатларда истиқомат қиладиган бешдан бир қисмига тегишли давлат билан энг қашшоқ мамлакатларда яшовчи бешдан бир қисмига тегишли бойлик орасидаги нисбатан 11:1ни ташкил қиладиган бўлса, 1960 йилда ушбу фарқ 30:1 нисбатгача, 1990 йилга келиб эса-60:1 нисбатгача катталашди ва ҳамон жадал ортиб бормоқда. 1997йилда у 74:1 нисбатни ташкил қилди.
Ушбу тамойилнинг асосий сабабларидан бири ривожланаётган мамлакатларда аввало хомашё товарларига асосланиб қолган ишлаб чиқариш ва экспорт таркиботи шаклланганидир.
Ҳам нарҳ ҳам даромадга кўра уларга бўлган талабнинг паст даражадаги мослашувчанлиги ва, бунинг пироварди ўлароқ, уларнинг ишлаб чиқарилиши ва 40 экспортидан тушадиган даромаднинг паст суръатлар билан ўсиши жаҳон иқтисодиётининг беқарорлиги ҳамда хомашё таварларига бўлган нарх-наво вазияти билан биргаликда ривожланаётган мамлакатларнинг барқарор иқтисодий ўсиши учун энг асосий тўсиқлардан бири бўлиб қолмоқда.