Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо Улуғбек номидаги Самарқанд Давлат Архитектура-Қурилиш институти

2. Қўзғалувчан шкалали торсиометр. Агар намунанинг бир тамонини маҳкамлаб қўйиш имконияти бўлмаса, қўзғалувчан шкалали торсиометрдан фойдаланиш керак. II кесимнинг I кесимга нисбатан буралиш бурчагини аниқлаш керак. Намунанинг I кесимида ҳалқасимон махсус қисқич ёрдамида ўлчаш шикаласи, II кесимда эса худди шундай қисқич ёрдамида, учи шкалагача келтирилган кўрсаткич стрелкаси маҳкамланади. Намуна буралганда стрелка II кесим I кесимга нисбатан қанча буралганлигини кўрсатади. Шкала бўйича олинган саноқнинг миқдори r радиусга бўлиниб II кесимнинг I кесимга нисбатан қанча буралганлиги топилади.

Агар деформация жуда кичик бўлса, микроскопдан фойдаланиш керак. Бунда I кесимда шкала ўрнига микроскоп, II кесимда эса стрелканинг учига шкала шаклда кўрсатилгандек қилиб маҳкамланади. Бу ерда аниқлик албатта олдингисига нисбатан юқорироқ бўлади.

Кўпинча микроскоп ўрнига индикатор ишлатилади. Фақат индикатор чизиқли кўчишни кўрсатади. Лекин деформация кичик бўлганлиги учун бу ҳолда ҳам деб олинади. Намунага таъсир эттирилаётган буровчи моментнинг миқдори пропорционал поғонали равишда орттириб борилади. Поғоналар сони 4...6 бўлиши мумкин. Ҳар бир поғонага мос келган буровчи моментнинг миқдори ва индикаторнинг п кўрсатиши 4-жадвалга ёзиб борилади. Тажриба тугагандан сўнг нагрузканинг орттирмасига мос келган ҳисоблаб топилиш керак. Топилган бу миқдорлардан фойдаланиб, (5.3) формула ёрдамида силжишдаги эластиклик модулининг қийматини топиш керак. Формуладаги ўрнига ва ўрнига қўйилади.
Силжишдаги эластиклик модули G билан биринчи тур эластиклик модули Е орасида қуйидагича чизиқли боғланиш бор:
(5.9)
Тажриба йўли билан топилган G нинг қийматини (5.9) формула ёрдамида топилган миқдор билан таққослаб кўриш керак.
Иш юзасидан ёзиладиган ҳисоботда қуйидаги маълумотлар бўлиши керак:

1. 
   Ишдан кўзда тутилган мақсад.