Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фаргона политехника институти

3. Номоддий активлар тушунчаси ва уларнинг турлари
Номод-дий активлар
Моддий-ашёвий мазмунга эга бўлмаган, хўжалик юритувчи субъект томонидан хўжалик фаолиятида фойдаланиш мақсадида назорат қилинадиган, шунингдек узоқ вақт (бир йилдан ортиқ) ишлатиш учун мўлжалланган мол-мулк объектлари

Қуйидаги обьектларни номоддий активларга киритиш мумкин:

• патент;
• лицензиялар;
• товар белгилари, савдо маркалари ва атамалар;
• саноат намунаси;
• дастурий таъминот;
• муаллифлик ҳуқуқлари;
• гудвилл;
• франшизалар;
• ер ва табиий ресурслардан фойдаланиш ҳуқуқи;
• ноу-хау.

4. Номоддий активларнинг ҳаркатини ҳисобга олиш
0410 "Патентлар, лицензиялар ва ноу-хау";
0420 "Савдо маркалари, товар белгилари ва саноат намуналари";
0430 "Дастурий таъминот";
0440 "Ер ва табиат ресурсларидан фойдаланиш ҳуқуқлари";
0450 "Ташкилий харажатлар";
0460 "Франчайз";
0470 "Муаллифлик ҳуқуқлари";
0480 "Гудвилл";
0490 "Бошқа номоддий активлар".
0400- “Номоддий активларни ҳисобга олувчи счётлар”:
Номоддий активларни ҳисобга олувчи счётлар (0400)нинг боғланиши

№	Хўжалик муомалаларининг мазмуни	Счётларнинг боғланиши
		Дебет	Кредит
1	Харид қилинган номоддий активларнинг бошланғич қиймати (ҳақиқий таннархи) бўйича кирим қилиниши	0410-0490	0830
2	Корхонанинг ўзида яратилган номоддий активларнинг ҳақиқий таннархи бўйича кирим қилиниши	0410-0490	0830
3	Устав капиталига улуш сифатида ёки акцияга обуна бўлишга ҳақ тўлаш ҳисобига олинган номоддий активларнинг кирим қилиниши	0410-0490	4610
4	Текинга олинган номоддий активларнинг кирим қилиниши	0410-0490	8530
5	Корхонани сотиб олишда активларнинг ҳақиқий баҳоси ва сотиб олиш баҳоси ўртасидаги фарқ сифатида вужудга келадиган гудвилл (фирма баҳоси)ни акс эттириш	0480	8330
6	Гудвилл (фирма баҳоси) суммасини ҳар ой фойдали хизмат муддати давомида ҳисобдан чиқарилиши.	Харажатларни ҳисобга олучи счётлар	0480
7	Номоддий активларнинг бошланғич қиймати бўйича сотилиши, ҳисобдан чиқарилиши, харид қилинган қимматли қоғқозлар ҳақининг тўлови учун берилиши, бошқа корхоналарнинг устав капиталига улуш сифатида, шунингдек, текинга берилганда ва бошқалар натижасида чиқиб кетиши	9220	0410-0490