Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фаргона политехника институти

5. Номодлий активларни қайта баҳолаш ва уларнинг бухгалтерия ҳисоби
Номоддий активларни қайта бахолаш - бу номоддий активлар баланс (кайта тиклаш) қийматини бозор нархларининг хозирги даражасига мувофиқ холатга келтириш мақсадида унга вақти-вақти билан аниқлик киритишдир.
Номоддий активни қайта бахолаш чоғида мазкур актив мансуб бўлган турдош номоддий активлар гурухи тўла қайта бахоланиши лозим, бундай активлар учун фаол бозор мавжуд бўлмаган холлар бундан мустасно.
Номоддий активлар қайта бахолаш натижасида бухгалтерия хисобида ва молиявий хисоботда жорий (қайта тиклаш) қиймати бўйича акс эттирилади.
Номоддий активларнинг бошланғич (қайта тиклаш) қиймати қайта бахоланган холда, уларнинг қайта бахолаш санасига қадар бўлган холатга кўра йиғилган эскиришига номоддий активлар бошланғич (қайта тиклаш) қийматининг тегишли ўзгариш индексларига қараб тузатиш киритилади ва келгусида амортизацияни хисоблаш қайта баҳоланган (қайта тиклаш) қийматидан амалга оширилади қайта бахолаш индекси номоддий активнинг жорий қийматини унинг бошланғич қийматига бўлиш орқали аниқланади.
Қайта бахолаш натижасида номоддий активларни бахосини ошиши суммаси резерв капитал таркибидаги "Мулкни қайта бахолаш бўйича тузатишлар" счётига киритилади. Қайта бахолаш натижасида номоддий активларни бахосини пасайиши суммаси резерв капиталини "Мулкни қайта бахолаш бўйича тузатишлар" счёти бўйича камайишига, олдинги хисобот даврларида ўтказилган мазкур объектни бахосини ошиши суммалари доирасида киритилади. Объектни баҳосини пасайиши суммасининг уни баҳосини ошиши суммасидан ошган қисми (ошуви) бошқа операцион харажатларга киритилади.
Номоддий активларнинг бошланғич қиймати қайта баҳоланганда (ошган суммасига) қўйидаги бухгалтерия ёзуви берилади
Дт 0400
Кт 8510
Номоддий активларнинг бошланғич қиймати қайта баҳоланганда (камайган суммасига) қўйидаги бухгалтерия ёзуви берилади
Дт 8510
Кт 0400
Номоддий активларнинг эскириш қиймати қайта баҳоланганда (ошган суммасига) қўйидаги бухгалтерия ёзуви берилади
Дт 8510
Кт 0500
Номоддий активларнинг эскириш қиймати қайта баҳоланганда (камайган суммасига) қўйидаги бухгалтерия ёзуви берилади
Дт 0500
Кт 8510