Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта Махсус таълим Вазирлиги Фарғ

Интернет сайтлари:

1. 
   www. Ziyo net.uz
   
2. 
   www.faylasuf.uz
   

фалсафа фанидан мавзулар бўйича тарқатма материаллар
Фалсафий билимларнинг таркибий қисмлари

Фалсафанинг асосий функциялари

Аксиологик

Онтологик

Методологик

Праксиологик

Дунёкарашлик

Дунёқарашнинг тарихий типлари



XIX аср фалсафаси

Анъанавий фалсафа

Марксизм
Ленинизм

Позитивизм

Ноанъанавий
фалсафа

Иррационализм

XX аср фалсафаси

Позитивизм

1)

Неопозитивизм

Танқидий
рационализм

Махизм

Лингвистик

позитивизм

Танқидий
реализм

Прагматизм

Неотомизм

2)

Экзистенциализм

1. 
   Дунёни фалсафий тушуниш
   

Борлиқ

Моддий борлиқ

Маънавий борлиқ

Инсон

борлиғи

Табиат
борлиғи

Жамият
борлиғи

Объектив-
лашган маънавий борлиқ

Индивидуал-
лашган
борлиқ

Маънавий борлиқ

Онг

Маънавий
мерос

Руҳият

Ижтимоий
борлиқ

Дунёни фалсафий тушуниш

Даражалар

Тузилиши

Мик.
дунё

Мак.
дунё

Мега
дунё

Миқёсли
Струк.
даражаси

Ташкил.
Струк.
даражаси

Материя

Кўринишлари

Хусусияти

модда

майдон

Объектив, реал, конкрет

Физик вакуум

Ҳаракат шакллари

Тирик таб. ҳаракат

Жамиятдаги ҳаракат

Нотирик табиатдаги ҳаракат

Тараққиёт фалсафаси

Диалектик тушунчалар





Воқеликни энг умумий алоқадорлигини акс эттирувчи яккалик, умумийлик, хусусийлик, моҳият, ҳодиса, қонун, қонуният.





Воқеликни мазмунини акс эттирувчи-мазмун, шакл, элемент, структура, бутун, қисм.





Воқеликни сабабиятини акс эттирувчи-сабабият, сабаб, оқибат, зарурият, тасодиф, имконият, воқелик.

Тараққиёт фалсафаси

Диалектик қонунлар

Миқдор ва сифат ўзгаришларининг ўзаро ўтиш

Қарама-қаршиликлар бирлиги ва кураш

Инкорни инкор

Фадсафада онг муаммоси

ТИЛ мафкуранинг моддий ифодаси

Ҳиссий эмоционал ҳолатлар

Ижтимой онг таркибий қисмлар

Ижтимоий онг шакллари

Ҳуқуқ

Ахлоқ

Сиёсат

Фан

Фалсафа

Дин

Эстетика

Билиш назарияси

Билиш назарияси

Сезги

Ҳис-туйғу

Тафаккур

Тил

Тасаввур

Идрок

Хулоса

Тушунча

Хукм

Билиш назарияси

Табиат Жамият

Ноосфера инсон фаолияти доирасига кирувчи сфера

Техносфера инсон томонидан техника қуроллари ёрдамида ўзлаштириб олинган сфера

Биосфера тирик организмлар яшайдиган қатлам

Жамиятни фалсафий таҳлили

Жамият тамойиллари

Жамиятнинг

бир қисми
сифатида

Ижтимоий
организм
сифатида

Кишилар фаолиятининг
йиғиндиси сифатида

Жамият соҳалари

сиёсий

Иқтисодий

маънавий

Жамиятнинг таркибий тузилиши

Оила

Ижтимоий
табақалар

Тарихий эт-
ник бирик


Фадсафада инсон муаммоси

Табиат

Жамият

Турли хил фаолият

Ижтимоий муносабатлар

Ф
И
З

И
О
Л
О
Г
И
К

И
Ж
Т

И
М
О
И
Й

Б
И
О
Л
О
Г
И
К

Инсон- Биосоциал ҳодиса

Фикрлаш қобилиятига эга бўлган энг мураккаб материя - инсон миясининг вужудга келиши

Инсон борлиғи

Инсон ижтимоий– тарихий муҳитнинг махсулидир

Маданият ва Цивилизация

Маданият

Моддий

Маънавий

Цивилизация

Маданиятлилик

ва
ўқимишлилик

Маънавийлик
ва
зиёлилик

Маданият
ва

муомала

Умумбашарий муаммолар

Ер юзида тинчликни таъминлаш ва ялпи
қирғин урушларнинг олдини олиш

Экологик муаммо

Демографик муаммо



Ер юзи ахолисини зарур озиқ –овқат ва
энергия манбалари билан таъминлаш

Қашшоқлик, қолоқликни тугатиш ва уларга қарши кураш

Хавфли касалликларни олдини олиш

Этикология муаммоси

Фалсафа ва ҳозирги замон

Келажак сари

ривожланиш
омиллари

Мустақиллик ва фалсафа

Миллий мустақиллик
концепцияси

У муминсоний қадриятлар

М иллий қадриятлар

М иллий онг

Миллий истиқлол
мафкураси

Миллий давлатчилик тарихи

Ўтмиш мутафаккирларининг мероси

Миллий ва умуминсоний қадриятлар муштараклиги

Миллий мустақиллик

тамойиллари


Миср ва Бобил фалсафаси

Қадимги давр фалсафаси

Иония фалсафаси

Италия фалсафаси

милет

эфесс

Пифагор

Элей

Эмпедокл

Атомистик мактаби

анексагор

Афина фалсафаси

Софистлар
мактаби

Суқрот
мактаби


Демокрит

Оламнинг тузилиши

Борлиқ

Йўқлик



Атом
асос ва тамойил сифатида кўплик аниқлик ривожланиш харакатланувчи асос тугаллангантузилиш

Бўшлиқ
бошланган айрилган холда бирлик тўлиқсизлилик харакатсизлик тугалланмагантузилмаган


Аристотель

Билиш босқичлар

Хиссий билиш

Барча билимларнинг асоси, якка нарсаларни билиш

Тажриба

Билимларни амалиётда қўллаш



Санъат

Билим сабаби ва тушунчаларига эга бўлиш



Фан (фалсафа)

Барча нарсаларни билиш

ФАЛСАФА ФАНИДАН ТЕСТЛАР ТЎПЛАМИ


1. Фалсафа“ атамасининг луғавий маъноси
Билимдонлик ;
Донишмандликни севиш;
Дунёқараш ;
Дунёни билиш;
2.Фалсафада “ субстанция “ деганда қандай фикр англашилади?
Олам ва нарсалар моҳияти
Табиат ҳодисалари ҳақида фикр;
Дунёнинг ривожланиши ҳақидафикр;
Одамнинг ҳаёти
3.“Монизм “ тушунчаси нимани билдиради...
Оламнинг негизида битта асос ётади;
Оламдаги ўзгаришлар тўғрисидаги фикр;
Билиш жараёнининг мураккаблиги;
Монийлик тўғрисидаги таълимот
4.“Дуализм “ атамаси қандай жавобда тўғри берилган?
Оламнинг негизида кўп нарса ётади
Оламнинг асосида ягона нарса ётади;
Оламнинг асосида иккита асос ётади;
Оламнинг асосида материя ётади
5.“Диалектика “ иборасининг маъносини аниқланг?
Икки кишининг суҳбати;
Баҳс ва суҳбатлашиш санъати;
Ҳақиқат ва ёлғоннинг келиша олмаслиги
Табиат ва жамиятнинг ранг - баранглиги.
6.Метафизика оламни қандай тушунтиради?
Нарса-ҳодисалар ўзгармайди, конкрет ҳолатда туради
Олам азалий ўзгаришларни бошидан кечириб туради;
Руҳиятда бўладиган ўзгаришларни тан олиш
Оламнинг ривожланиши тасодифий ҳодиса
7.Қайси қаторда “гносеология”га тўғри жавоб берилган?
Оламнинг асосида нима ётади, деган саволга жавоб
Оламнинг ўзгаришини тан олади;
Оламни билиш мумкинлигини тан олади
Оламни билиб бўлмайди, деб ҳисоблайди;
8.Қадимги ҳинд фалсафасининг асосий ёдгорликлари?
«Арфист қўшиғи”, “Авесто”;
«Таврот”, “Ведалар”;
«Авесто”, “ Упанишадалар”;
«Ведалар”, “Упанишадалар”;
9.Қадимги Хитой фалсафасининг асосий оқимлари?
Конфуцийлик, зардўштийлик
Даосизм, монизм;
Конфуцийлик, даосизм;
Конфуцийлик, монийлик
10.Қадимги юнон фалсафасида
“ғолар дунёси ва нарсалар дунёси” таълимотининг асосчиси?
Фалес;
Анаксимандр;
Афлотун;
Арасту
11. “Оқиб турган дарёга икки марта тушиб бўлмайди” деган фикр асосчиси:
Арасту;
Гераклит
Афлотун;
Эпикур
12.Атомистик назарияга асос солган қадимги юнон файласуфи?
Анаксимен;
Пифагор;
Демокрит;
Лукреций
13 .Оламдаги барча нарса-ҳодисаларнинг сабаби ўт (олов)деб ҳисоблаган файласуф?
Сократ
Левклипп
Анаксимен
Гераклит
14 . Марказий Осиё мутафаккирларидан “Муаллими ас-соний” (Иккинчи муаллим”) унвонига сазовор бўлган?
Ибн Сино;
Беруний;
Фарғоний;
Форобий
15 . Марказий Осиёда кенг тарқалган тасаввуф тариқатларининг асосчилари қайси жавобда тўғри кўрсатилган?
Фарғоний, Марғиноний, Нақшбанд;
Мотурудий, Хос Ҳожиб, Яссавий
Яссавий, Нақшбанд, Кубро;
Замаҳшарий, Фирдавсий, Кубро