Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фарғона давлат университети

Нок. қизғиш-жигарранг, тарамлари ва чизиқлари кам сезилади. Бир текис зичликка эга, қаттиқ ва силлиқ ёғоч. Ишлов бериш қулай.Нок 150-300 йилгача яшайди.
Дуб (Еман). Эман ёғочи тўқ-жигар рангли, йиллик халқалари аниқ билинади, чиройли табиий гулли, йирик толали бўлади. Механикавий хоссалари жуда юқори, ишлаш қийин, зичлиги катта. Сувда чиримайди, намга чидамли, яхши пардозланади. Шунинг учун ундан ер ости қурилишларида, машинасозликда, мебелларни фанерлашда, мебел корхоналарида кенг ишлатилади.
Чинор. Чинор дарахтининг пўстлоғи қизғиш сариқ тусли, силлиқ, юпқа бўлади. Ёғочи пишиқ-пухта, қаттиқ, ишлаш анча қийин, қизғиш-қорамтир рангли, чиройли табиий гулли, яхши пардозланади. Ундан рандаланган фанер, қимматбаҳо мебел тайёрланади.


Ёғоч материалларга ишлов беришда ўлчаш ва режалаш асбоблари турлари тўғрисида умумий маълумот:

Ёғочдан турли буюмлар тайёрлаш ва бошқа ишларни бажариш учун ёғоч материалларни ўлчаш ва режалаш керак бўлади. Бунинг учун махсус асбоблардан фойдаланилади.

Ўлчаш деб ёғоч материалднинг ўлчамларини ва шаклини аниқлашни айтилади. Бу асбобларга чизғичлар, метр, рулетка, гўниялар, хаткаш транспорти ва ўлчов андозалари киради.
Чизғичлар ёғоч, металл, пластмасса ёки бошқа материаллардан бир неча сантиметрдан бир метргача узунликда миллиметрларга бўлинган холда тайёрланади. Улар миллиметргача аниқликда ўлчаш, керакли тўғри чизиқлар чизиш ва ёғоч қирраларининг тўғри чизиқ шаклида эканлигини текшириш учун ишлатилади.
Ўлчов андазалари бир хил буюмни кўплаб тайёрлашда қўлланилади. Ўлчов андазаси бир хил узунликни кўп марта ўлчаш учун керакли кат-таликда тайёрланган рейка, таёқчалардан иборат. Шу мақсадда тайёр буюм намунасидан ҳам фойдаланиш мумкин.
Режалаш деб тайёрланадиган буюмнинг керакли ўлчамлардаги шакл-ларини ёғоч материалларига чизишга айтилади. режалаш учун юқорида айтилган ўлчаш асбоблари билан бирга хаткаш, қалам, турли хил режалаш андазаларидан фойдаланилади.
Хаткаш — аниқ ўлчамли қилиб арралаш, рандалаш, ўйиш-тешиш ишларини бажаришда ёғоч материалларнинг турли томонларига уларнинг қирраларига параллел қилиб режа чизиқлари чизишда ишлатиладиган режалаш асбоби.
Хаткашлар бир чўпли, икки чўпли ва кўп чизғичли бўлиши мумкин. Икки чўпли хаткашлар бир чўплисига қараганда ишлатишга қулай. Кўп чизғичли хаткашлар кўп тирноқли бирикмаларни режалашда ишлатилиб, улар ҳар бир бирикма учун махсус тайёрланади.


бир чўпли хаткаш икки чўпли хаткаш