витринани барча стандарт атрибутли, талабга тула жавоб берадиган мага-
зинга айлантиришга имкон беради. Бунда харидор сотувчининг сайтида то-
вар ёки хизматни танлаб компьютердан узокдашмасдан туловни амалга
ошириши мумкин.
Электрон тижорат тизимида туловлар куйидаги к,атор шартларнинг
бажарилишида амалга оширилади:
•
конфиденциалликнинг сацланиши —
Internet
оркали туловлар
амалга оширилишида харидор маълумотларининг (масалан,
кредит карта номери) факат конун билан белгиланган
ташкилот-ларгина билиши кафолатланиши шарт;
•
ахборот яхлитлигининг сакланииги-харид
хусусидаги
ахборот
хеч ким томонидан узгартирилиши мумкин эмас;
•
аутентификация-харидоряар
ва сотувчилар иккала томон хам
хакикий эканлигига ишонч хрсил килишлари шарт;
•
тулов воситаларининг кулайлиги -
харидорларга кулай булган
хар кандай воситалар билан тулов имконияти;
•
авторизация -
жараён, бу жараён кечувида транзакция
утказилиши хусусидаги талаб тулов тизими томонидан
маъкулланади ёки рад этилади. Бу муолажа харидорнинг
маблаги борлигини аникдашга имкон беради;
•
сотувчига буладиган хавф-хатарнинг кафолатлари -
Internetfla
савдо килаётганида сотувчи товарни кайтариш ва харидорнинг
инсофсизлиги билан боглик, купгина хавф-хатарга дуч келади.
Хавф-хатар микдори тулов тизими провайдери ва савдо занжи-
рига
киритилган бошк,а ташкилотлар билан махсус битим
оркали келишиб олиниши шарт;
•
транзакция учун туловни минималлаштириш-буюртма ва товарга
тулов транзакцияларининг ишланиши учун тулов, табиийки, то-
варнинг умумий нархига киради, демак, транзакция нархининг
пасайиши фирманинг ракрбатбардошлигини оширади. Таъкид-
лаш мух,имки транзакция учун хар кандай х,олатда, хатто хари-
дор товарни к,айтарганда хам, туланиши шарт.
Хозирда Internet-мулжалланган тулов тизимининг куйидаги хиллари
ишлатилмокда:
-
кредитли (кредит карточкалари билан ишловчи);
-
дебетли (электрон чеклар ва ракамли накди билан ишловчи).
Кредит тизимлар. Internetra мулжалланган
тулов тизими кредит кар-
точкалари билан ишловчи анъанавий тулов тизимининг аналоги
хисобланади. Фарки, барча транзакцияларнинг Internet орк,али утказилиши
ва натижада, х,имоялашнинг ва аутентификациянинг к,ушимча
воситаларининг зарурлигидадур. Кредит
карточкалари мижозга банк
томонидан берил-ган кредит хдсобидан товарлар ва хизматларни тулашда
ишлатилади. Кредит карточкалари буйича харид килинганида тизим
карточкани авториза-циялайди ва мижознинг тулашга крдирлигини
текширади.
Хрзирда мавжуд Internetra мулжалланган
тулов тизимлари бир-
биридан транзакцияларининг хавфсизлик даражаси ва сотувчи ва харидорга
зарур булган дастурий таъминоти билан фаркданади.
Internetra
мулжалланган кредитли тулов тизимининг ишлаши принци-
пини курайлик (2.3-раем.)
8
а
г
7
а
5
<
лридор
6
Internet
тулов
Тулов тизимини
нг
fWf
;
Ь-браузер)
Магазин
тизими
хдракати марка
ш
1
3
Do'stlaringiz bilan baham: