Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

“Иқтисодиёт назарияси" фани
 
Ўқув-услубий мажмуа
 
150 
Миллий иқтисодиёт – барча тармоқлар ва соҳаларни, микро- ва макродаражадаги 
иқтисодиётларни, функционал иқтисодиётни, кўплаб инфратузилмаларни ўз ичига 
олган яхлит иқтисодиётдир. 
Миллий хўжаликнинг таркиб топган тузилиши ижтимоий 
меҳнат тақсимоти ривожининг натижаси ҳисобланади. 
Макродаражада қаралганда миллий иқтисодиётнинг таркибий тузилиши қуйидагилар 
ўртасидаги муносабат сифатида намоён бўлади: 
-
мавжуд ишлаб чиқаришресурслари; 
-
ресурсларнинг ижтимоий меҳнат тақсимоти асосида ажралиб чиққан иқтисодий 
субъектлар ўртасидаги тақсимот ҳажми; 
-
иқтисодий субъектларнинг ишлаб чиқаришҳажмлари; 
-
миллий маҳсулотнинг ишлаб чиқариш, тақсимлаш, айирбошлаш ва истеъмол қилиш 
жараёнларида шаклланувчи таркибийқисмлари. 
Миллий иқтисодиётнинг таркибий тузилишини содда кўринишда расм орқали 
тасвирлаш мумкин(14.1-расм). 
14.1-расм. Миллий иқтисодиётнинг таркибий тузилиши 
Миллий иқтисодиётда ишлаб чиқариш, хизмат кўрсатиш ҳажми ва уларнинг ўсиши бир 
қатор кўрсаткичлар тизими орқали, микро- ва макроиқтисодий даражада аниқланиб, таҳлил 
қилинади. 
Макроиқтисодиёт – бу мамлакат миқёсида иқтисодиётнинг ўзаро алоқада ва 
таъсирда ҳаракат қиладиган соҳалари, тармоқлари, ҳудудий тузилмаларини бир бутун 
қилиб бирлаштирган миллий хўжалик тизимидир. 
Макроиқтисодиёт ўз ичига 
иқтисодиётнинг моддий ва номоддий ишлаб чиқариш ҳамда хизмат кўрсатиш соҳаларини, 
банк, молия, суғурта, солиқ, божхона тизимларини ўз ичига олади. 
Миллий иқтисодиётнинг асосий функционал аҳамияти мамлакат аҳолисининг доимий 
равишда ўсиб борувчи ижтимоий-иқтисодий эҳтиёжларини қондиришда намоён бўлади. 
Миллий иқтисодиётнинг мазкур асосий муаммоси нақадар самарали ҳал этилаётгани 
макроиқтисодий таҳлил ёрдамида аниқланади.