Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти



Download 6,29 Mb.
Pdf ko'rish
bet178/532
Sana04.07.2022
Hajmi6,29 Mb.
#739438
1   ...   174   175   176   177   178   179   180   181   ...   532
Bog'liq
Иқтисодиёт назарияси фанидан ЎУМ пл

Корхонапул 
даромадлариданбарча 
харажатлар чиқариб ташлангандан кейин қолган 
қисми фойда деб юритилади. 
Айрим адабиётларда 
бу 
иқтисодий фойда 
деб ҳамюритилади. 
Бизнинг мисолимиздаги корхонада «А» 
маҳсулотни ишлаб чиқаришнинг бир ойлик 
харажатлари 60 млн. сўмни ташкил этган бўлсин. У 
ҳолда, корхонанинг бир ойлик фойдаси 40 млн. сўм 
(100 млн. – 60 млн.) га тенг бўлади. 
Фойданинг таркиб топиши икки босқичдан ўтади: 
биринчи босқичда 
фойда ишлаб чиқариш жараёнида янги қийматнинг яратилиш 
чоғида вужудга келади. Янгидан яратилган қиймат таркибидаги қўшимча маҳсулот 
фойданинг асосий манбаи ҳисобланади, бироқ у ҳали аниқ фойда шаклида намоёнбўлмайди; 


“Иқтисодиёт назарияси" фани
 
Ўқув-услубий мажмуа
 
129 
иккинчи босқичда 
ишлаб чиқариш жараёнида яратилган фойда товарларни 
сотилгандан сўнг олинган пул даромади билан харажатларнинг фарқи кўринишида тўлиқ 
намоён бўлади. Демак, товар ва хизматлар сотилганда уларнинг умумий қиймати пул 
даромадларига, ундаги қўшимча маҳсулот эса фойдага айланади. Демак, 
ишлаб чиқарувчи 
фойдаси (Ф
ич
) – бу маҳсулот таннархи (Т) ва улгуржи нархи (Н
у
) ўртасидаги фарқдан 
иборат: 
Ф
ич 
=
Н
у 

Т 

Бундан кўринади-ки, маҳсулот бирлигидан олинадиган фойда иккита асосий омилга 
боғлиқ бўлади: 1) маҳсулот таннархи даражаси; 2) улгуржи нархлар даражаси. 
Таннарх 
– 
бу маҳсулотнинг ҳар бир бирлигини ишлаб чиқариш учун сарфланган 
харажатларнинг пулдаги ифодасидир. 
Бу ўринда маҳсулот таннархини унинг қийматидан фарқлаш лозим. Маълумки, 
маҳсулот қиймати (Қ) ўз ичига сарфланган ишлаб чиқариш воситалари қиймати (Қ
ИВ
) ҳамда 
янгидан яратилган қиймат (Қ
Я
)ни тўлиқ олади. Ўз навбатида янгидан яратилган қиймат иш 
ҳақи (ИҲ) ва ялпи фойдага (Ф
я
) ажралади (11.6-расм). 
Сарфланган ишлаб чиқариш 
воситалари қиймати (Қ
ИВ

Иш ҳақи (ИҲ) 
Ялпи фойда (Ф
я

Маҳсулот таннархи (Т) 
Маҳсулот қиймати (Қ) 

Download 6,29 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   174   175   176   177   178   179   180   181   ...   532




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish