Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги даврон Қодиров. Диловар Қобилова анъанавий хонандалик

Э, Навоий ишқ агар кўнглунгни мажруҳ этмади,
Бас недурким қон келур оғзингдин афғон айлагач.

Алломанинг Қомусий “Хамса” сини беш қўшиқ, деб идрок этиш мумкин. - “Ҳайратул аброр” – фалсафий-аҳлоқий мазмунга эга бўлган қўшиқ,

- “Фарҳод ва Ширин” – жасорат ва ватанпарварлик қўшиғи,
-“Лайли ва Мажнун” – бетакрор севги қўшиғи,
-“Сабъаи сайёр” вафодорлик қўшиғи,
-“Садди Искандарий” – аҳлоқий қўшиқ деб аталиши мумкин.
Улуғ ўзбек шоири, мутафаккири ва жамоат арбоби А.Навоий мусиқа илмини ривожлантиришга катта ҳиссасини қўшди.
Сарохбори Дугоҳ ИИ-ИИИ таронаси ашуласи матнининг тахлили ва асарни
куйлаш малакаларини шакллантириш
ИИ –тарона
Ҳувайдо ғазали
Раҳм айласангчи девоналарға,
Ишқингда бўлған афсоналарға.

Айлаб жудолик, эй ҳамнишиним,

Қилдинг жафолар ҳамҳоналарға.
(Жудолик нишидан ҳамҳоналарга жабр етказдинг)
Куйдурма жоним рашк ўти бирла,
Очиб юзингни бегоналарға.

Ҳар дам тилармен ҳусни камолинг,

Уруб бошимни остоналарға.

. Ёндир қуёшим хилват ичинда,

Шамъи жамолинг парвоналарға
(Қоронғу қалбимни ёритиб,
жамолинг шаъмидан биз парвоналарни
баҳраманд этгил)
Ишқингни ганжи вайрон кўнгулда,
Қўйсанг турарму кошоналарға.
( Ишқингнинг бойлигини
вайрон кўнглумга баҳш этсанг турармикан)
ИИИ- тарона
Алишер Навоий ғазали
Яна бўлмишам ошиқи зори ҳам,
Ҳароботи-ю ринду ҳаммор ҳам.
Мен яна сенга ошиқ ва сенинг висолингга зор бўлиб,
Ҳаробот⁴⁵ – (майҳона), Ринд- (нозик табиат тўғри сўзли қўрқмас киши сифатида), Ҳаммор- (май тайёрловчи ва май сотувчи ) майҳонага айланиб қолдим
Пари чеҳра атфолининг тошидан,
Бўлуб сар-басар жисмим афгор ҳам.
Пари чеҳрасиниг атфол⁴⁶( гўдак, ёш бола маъносида)нинг тошидан
Бошдин оёқ жисмим сар-басар( бош-кўз) афгор бўлдим.

Ашуланинг ижро диопозони катта бўлмаганлиги сабабли (Си кичик октавадан авж парда ре диез, ми нотасигача) ашулачилар ансамбли бу асарни қийинчиликларсиз куйлай оладилар.

Биринчи байтни қизлар, такроран ижросини йигитлар куйлайдилар.
Раҳм ай Иласа_͜^♫_͜^♫♪͜^♫нгчи_͜^♫_͜^♫♪ дево _͜^♫♪_͜нала_͜^♫_͜^♫рИға,
Ишқингда бў_͜^♫♪л И ға_͜^♫♪_͜н афсо И нала_͜^♫♪_͜^♫♪р Иға.
Иккинчи байтнинг биринчи қаторини ижрочилар бирга куйлаб, иккинчи қаторини қизлар куйлайдилар.Иккинчи қатори такроран бирга куйланади.
Ай И ла _͜^♫♪_͜^♫♪б жудо_͜^♫♪_͜^♫♪И лик, эй ҳам_͜^♫♪_͜^♫♪И ниши_͜^♫♪_͜^♫♪ним,
Қилдинг жафо_͜^♫♪_͜^♫♪И ла_͜^♫♪_͜^♫♪р ҳа_͜^♫♪_͜^♫♪мҳонал_͜^♫♪_͜^♫♪ар И ға.
Учинчи байтнинг ҳам биринчи қаторини авж пардали овозга эга бўлган ижрочилар бирга куйлаб, иккинчи қаторини қизлар куйлайдилар.Иккинчи қатори такроран бирга куйланади.
КуйИдурИмажо_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫Ини_͜^♫♪_͜^♫♪м ра_͜^♫♪_͜^♫♪шк ўИтибир_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫Ила,
Очиб юзи_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫ нгИни_͜^♫♪_͜^♫♪бе_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫ИгоИнал͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫арИға.
Тўртинчи байтни қиз ва йигитлар бирга куйлайдилар.
Ҳар И дам И тила р Име͜^♫♪_͜^♫♪ н ҳусни͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫ к͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫ амо И линг,
УрубИ боши͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫ мИн͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫ и осИто͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫Инала͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫ рИға.
Бешинчи байт ашуланинг авжи ҳисобланиб, бу жойда йигитлар ва авж пардага эга бўлган қизлар биргаликда куйлайдилар
Ён И дир қуё͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫Иши͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫м хилИватичи͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫н И да͜^♫♪_͜^♫♪,
Шамъи И жамо И ли_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪нг па_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪р И во И нала_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪р И ға.
Олтинчи байт учинчи байтга ўхшаб биргаликда куйланади.
ИшИқингИнига_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪нИжи_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪ ва_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪йИрон кўнгулИда_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪,
ҚўйИсанг турарИму_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪ коИш_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪оИнала_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪рИға͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫.
ИИИ тарона.
Байтнинг биринчи қаторини қизлар, такроран йигитлар куйлайдилар
2 м.Яна бўл_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪Имишамо_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫Ишиқ͜^♫♪_͜^♫♪и зори ҳа͜^♫♪_͜^♫♪м,
ҲаробоИти-ю ри͜^♫♪_͜^♫♪нИду͜^♫♪_͜^♫ҳаммор ҳа͜^♫♪_͜^♫♪м.
Иккинчи байтнинг биринчи қатори биринчи байтнинг иккинчи қаторига ўҳшаб куйланади.
Пари чеҳра а_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪Ифо_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪Или͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪нинг тошидан,
2 м.Бўлуб сар-баса_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪р жи_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪сИмим афго͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪р ҳам.
Ашуланинг кейинги байти ўрнига нақорат куйланади.Нақоратнинг биринчи қаторини қизлар, иккинчи қаторини йигитлар куйлайдилар.
Ёрим ёр И яллал И лло͜^♫♪_͜^♫♪, ял͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪И ялли дўст,
Жоним ёр ИяллалИ лло͜^♫♪_͜^♫♪, ял_͜^♫♪_͜^♫♪_͜^♫♪И ялли дўст,
Ашулани тўлиқ ўрганиб бўлингандан сўнг, ижрони магнит тасмасига ёзиб олиниб ижро тахлил қилинади.
Сарохбори Дугоҳ ашуласининг нотаси берилади.
Мавзу: САЛЛАМНО
Амирий ғазали. Н.Ҳасанов мусиқаси.
Салламно ашуласи ХХ асрнинг 60 йилларида машҳур бастакор Набижон Ҳасанов томонидан Амирий ғазалига басталанган.
АМИРИЙ