Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Бухоро озиқ-овқат ва енгил саноати технологияси институти

I. KHK larda komp’yuterli o`qitish texnologiyalarini joriy etishning nazariy asoslari
1.1. AL va KHK larda Paskal tilini o`qitishning maqsad va

vazifalari hamda uning mazmuni
AL va KHK larda o`quvchilarning dasturlash bo`yicha bilim va malakalarini hamda dasturlashtirish madaniyatini shakllantirish maqsadiga Paskal algoritmik tilini o`qitish rejalashtirilgan. Paskal tili “Dasturlash” fanining tarkibiy (ayrim ta`lim muassasalarida tanlov fan sifatida) qismiga Delphi tilidan oldin o`qitiladi. Fanning tarkibiy qismini tahlil qilishda biz Buxoro Davlat universiteti xuzuridagi «Komp’yuter va axborot texnologiyalari» akademik litseyida maxsus fan sifatida o`qitiladigan “Dasturlash” fanidan ishlab chiqilgan ishchi dasturni asos qilib oldik.

“Dasturlash” fanining asosiy maqsadi o`quvchilarga Paskal dasturlash tilining barcha imkoniyatlarini o`rgatish, zamonaviy ob`ektga mo`ljallangan dasturlash tilining imkoniyatlarini ochib berish, ularni bu tilda amaliy masalalarni mustakil echish ko`nikmalarini shakllantirishdir [13,16,4].

Fanning asosiy vazifalari o`quvchilarga Paskal programmalash tilini imkoniyatlari, vazifalari haqida ma`lumotlar berish; o`quvchilarni Paskal muxitida ishlash kunikmalarini yaratish; Paskal programmalash tilida ilova yozish vositalari bilan tanishish; o`kuvchilarni Paskal programmalash tilida ishlab ko`nikmalarini rivojlantirishdan iboratdir. Shuningdek, Delphi vizual programmalash tilini imkoniyatlari, vazifalari haqida ma`lumotlar berish; o`quvchilarni Delphi muhitida ishlash ko`nikmalarini shakllantirish; ob`ektga mo`ljallangan Delphi programmalash tilida ilova yozish vositalari bilan tanishish; o`quvchilarni Delphi programmalash tilida ishlash madaniyatini shakllantirish, iqtisod masalalarini mustakil echish ko`nikmalarini rivojlantirishdir [13].

O`quvchilar fanni o`qib tugatgandan so`ng quyidagi bilimlarga ega bo`lishlari kerak:

- PASKAL asosiy kontseptsiya va mexanizmlar;

- PASKAL tilining tavsifi va uning dasturlash tizimi;

- PASKAL tilining imkonitlari;

- PASKAL tilining integrallashgan ishlab chikish muxiti bilan ishlash.

O`quvchilar fanni o`qib tugatgandan so`ng quyidagi ko`nikmalarga ega bo`lishlari zarur;

- Masalalar echish boskichlarini, asosiy usul va vositalarini bilish;

- PASKAL tilida ilovalarni ishlab chikish;

- PASKAL tilining barcha komponentalari va ularning sahifalari, vazifalari;

- PASKAL tilda boskichma-boskich fan-texnika, iqtisod sohalardagi masalalarni echashni bilish;

- PASKAL tilini ilova yaratish muhitida ishlash.

- Delphi- asosiy kontseptsiya va mexanizmlar;

- Delphi tilining tavsifi va uning programmalash tizimi;

- Delphi tilining imkoniyatlari;

- Delphi tilining integrallashgan ishlab chiqish muhitini shaxsiy komp’yuterda ishlash;

- masalalar echish boskichlari, asosiy usul va vositalari;

O`quvchilar fanni o`qib tugatgandan so`ng quyidagi ko`nikmalarga ega bo`lishlari zarur:

- Delphi tilida ilovalarni ishlab chiqish;

- Delphi tilining barcha komponentalari va ularning sahifalari, vazifalari;

- Delphi tilida bosqichma-bosqich ilm-texnika, fan, iqtisod sohalardagi masalalarni echash;

• 
  Delphi tilida ilova yaratish muhitida ishlash ko`nikmalarini egallashi kerak.
  

Ushbu fan «Sistemaga xizmat ko`rsatish», «Informatika», «Dasturlash texnologiyasi» kabi fanlar bilan bog’liqdir.

Fanni o`qitishda yangi pedagogik texnologiyalarni qo`llanilishi maqsadga muvofiqdir.

Har bir o`quvchini bilimini mustahkamlash va mustaqil fikrlash qobiliyatini oshirish uchun kursni o`qitish mobaynida zamonaviy o`qitish texnologiyalaridan foydalaniladi. Asosan o`qitish maxsus komp’yuter sinflarida, hisoblash texnikasiga asoslangan holda olib boriladi.

Fanning namunaviy rejasi jadvalda keltirilgan mavzular, ularga ajratilgan vaqt mobaynida o`qitiladi:

№

Mavzular