Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро давлат университети тасвирий санъат тарихи

Таянч тушунчалар.
Ахилл қалқони - Гефсет томонидан ишланган, юзасига даладаги ишлар, рақс ва шунга ўхшаш воқеалар тасвирланган қалқон.
Саволлар:
1. Ўрта асрлар санъати деганда нимани тушунасиз?
2. Ўрта асрлар санъатида меъморчиликнинг роли.
3. Византия санъати ҳақида сўзланг.
4. Сербия ва Македония санъати ҳақида нима биласиз?
13-МАЪРУЗА
МАВЗУ: ЕВРОПАДА ЎРТА АСРЛАР САНЪАТИ ГОТИКА, РОМАН ВА РОМАНДАН ОЛДИНГИ ВАРВАРЛАР САНЪАТИ.
РЕЖА:
1. Ўрта асрлар санъати.
Адабиётлар.
1. Нессельштраус ”История зарубежного искусства”. М., 1982 й. (30-69)
2. Чегодаев, Алпатов ”Всемирная история искусств”. М.,
1948 й. II том (23-56)
МАВЗУНИНГ МАТНИ.
Ўрта асрларда ҳарбий Европа ”Варварлар” қироллиги ва Франклар империяси даврида ”Варварлар”нинг сурункали ҳарбий юришлари ва қулларнинг тез-тез кўтарилиб турган қўзғолонлари III асрларга келиб ”Қулдорлик” даврининг инқирозга юз тутишига сабаб бўлди. Натижада қулдорлик даври тузум сифатида ўз ўрнини ҳарбий Европа мамлакатларида аста-секин феодализмга бўшатиб бера бошлади. Рим империяси қулаши билан бу жараён янада тезлашди. Бу воқеалар ҳарбий Европа маданияти ва санъатига ўз таъсирини кўрсатди. ”Варварлар” санъати ва антик санъати анъаналарининг ўзаро таъсирида Европада ўрта аср санъатини бошидан кечирди. Бу таъсир айниқса ҳажм форма динамикаси, экспрессияда, композиция ва наққошликда яққол намоён бўлди.
ғарбий Европадаги кўпгина мамлакатларда ибтидоий тузумдан сўнг ўз бошларидан қулдорлик даврини кечирмай туриб, феодал тузумига ўтишлари муҳим воқеа бўлди. ”Варварлар” санъатидаги ибтидоий тузумга хос фольклорий тушунчалар билан антик санъат анъаналари қўшилиб ўзига хос янги санъат ривожлана бошлади.
”Варварлар” томонидан истило қилинган Рим империясида феодал муносабатлар ривожлана бошлаган эди, истило натижасида Римда христиан дини таъсирида қолди. Дин одамлар онги, руҳиятига чуқурроқ кириб борди. Визатия санъати ўз моҳияти жиҳатидан аристократик характерга эга. Улар образларни баркамоллигига интилса, варварлар эса баъзида мажруҳ, майиб, жисмоний хунук образларни тасвирлашдан чўчимайди.
Бу даврга келиб асосан ёғоч ўймакорлиги, наққошлик ва декоратив безак санъати турлари ривожланди.
Учинчи аср охири IХ аср бошларида Буюк Карл биринчи кучли империяга асос солди. Бу давр санъати ”королинглар”санъати, деб ном олди. Бу санъат, ҳунармандлар, шарқ халқлари, айниқса Шом санъатидан таъсирланган ва унга тақлид қилган.