Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро муҳандислик-технология институти

10. Ўқитиш жараѐни. 
Ўқувчиларнинг мустақил ва ижодий ишлаш 
фаолиятларини 
йўналтиришга 
қаратилган 
машғулотлар 
технологик 
хариталари ва дарс ишланмалари асосида ўқитиш жараѐни ташкил этилади. 
Машғулотлар асосини мустақил ва ижодий иш топшириқларини бажариш 
ташкил этади. Ҳар бир машғулот ўқув мақсадига тўла эришиш учун қўшимча 
машғулотлар ҳам ўтказилиши мумкин. 
11. Жорий, оралиқ баҳолаш. 
Ўқувчилар томонидан ўқув материаллари ўзлаштирил-ганлигини, 
кўникма ва малакалар хосил бўлганлигини текшириш ва баҳолаш таълим 
жараѐнининг зарурий таркибий қисми ҳисобланади. Бу фақат ўқитиш
натижаларини баҳолаш эмас, балки ўқитиш жараѐни даврида ўқувчилар 
билим олиш ва мустақил иш фаолиятига раҳбарлик қилиш ҳамдир. 
Билим ва кўникмаларни текшириш ва баҳолашнинг таълимий аҳамияти 
шундан иборатки, бунда ўқув материалининг ўзлаштирилиши тўғрисида 
ўқувчи ва ўқитувчи муайян маълумотга эга бўлади. Ўқитувчига 
ўқувчиларнинг қайси ўқув материалини яхши ўзлаштирилгану, қайси иш 
етарли даражада ўзлаштирилмаганлиги маълум бўлади. Бу эса ўқувчининг 
ўрганиш фаолиятини ташкил этиш ва бошқариш учун асос бўлиб 
ҳисобланади. Баҳолаш орқали ўқувчиларнинг ўқув материалларини билиш, 
тушуниш, хотирада сақлаб қолиш, амалда қўллай олиш, таҳлил қилиш ва ўз-
ўзини баҳолаш даражалари аниқланади.
Билимларни, кўникма ва малакаларни баҳолашнинг тарбиявий 
аҳамияти шундаки, бунда ўқувчиларнинг ўқишга қизиқиши, ўз ютуқлари ѐки

---

54 
муваффақиятсизликларига 
нисбатан 
муносабати 
шаклланади, 
ўқув 
қийинчиликларни енгиш иштиѐқи туғилади.
Натижаларни баҳолаш орқали бутун таълим жараѐни текширилиб 
кўрилиши керак. Бу билан таълим жараѐнида кутилаѐтган ўқув мақсадига
эришилаѐтганлик даражаси текширилади. Таълим бериш давомидаги 
ўқувчиларнинг билим, кўникма ва малакаларни баҳолаш ўқувчининг
ўзлигини англаши учун бир имкониятдир. 
Юқорида келтирилган фикрлардан келиб чиқиб, ўқувчиларнинг 
мустақил ва ижодий ишлаш фаолиятларини ҳам инобатга олиб баҳолашда 
қуйидагиларни эътиборга олиш муҳимдир: 
-
ўқув мақсадларига эришилганликни аниқлаш; 
-
Таълим жараѐнидаги ютуқ ва камчиликларни аниқлаш; 
-
ўқитувчи ўз фаолиятидаги камчиликларни бартараф этиш; 
-
Жорий ва оралиқ ўзлаштириш даражасини аниқлаш; 
-
Баҳолаш натижалари бўйича ота-оналарга маълумот бериш; 
-
Дастлабки билим ва кўникмалар таълим натижасини баҳолаш; 
-
ўқувчиларнинг қизиқишларини аниқлаш учун. 
Баҳолашни қуйидаги уч босқичда ўтказиш тавсия этилади: