Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро озиқ овқат ва енгил саноат технологияси институти

Чокдаги листочкали чўнтакни тикиш
Листочка ҳам безак ҳам халта вазифасини ўташи мумкин. Листочкага қотирма ҳам ёпиштириш мумкин. Детал бириктирма чокида чўнтак ўрни белгилаб олинади. Белги чизиқ бўйлаб листочка билан чўнтак халтанинг бир қисми бириктириб уланади (чок 1)., деталнинг иккинчи бўлагига чўнтак халтанинг 2 чи бўлаги уланади (чок 2). Асосий детал бўлаклари бириктириб тикилади (чок 3). Чўнтак халта учала томони бириктириб тикилади ва йўрмаланади. (чок 4). Листочканинг ён томони деталга бостириб тикилади ( 5.2.4-расм ,чок 5).

5.2.4-расм. Чокдаги листочкали чўнтакни тикиш.

Қоплама чўнтакларлар атрофи бейка, кант, қуйма бурма, тўр қўйиб тикилиши мумкин. У астарли ёки астарсиз, қотирмали бўлади. Чўнтаклар деталга бириктирма ёки қуйма чоклар билан уланади.
. Безак кантнинг бурчаклари ағдарма чок билан тикилади. Бейка қоплама чўнтакнинг пастки ва ён қирқимларига бириктириб тикилади (5.2.6-расм, а).
Қоплама чўнтак атрофига бурма ёки тўр қўйиб тикишда, безак деталларда бурма ҳосил қилиб олинади. Бурма ёки тўр бириктирма чок билан асосий деталга тикилади (б).
Қоплама чўнтак листочкасининг устки ва остки қисми яхлит бичилган ёки устки қисми алоҳида, остки қисми эса чўнтак билан бирга яхлит бичилган бўлиши мумкин. Листочка яхлит бўлса, у чўнтак юқори қирқимига бириктириб тикилади ва детал ўнгига айлантириб ўтказилади ва бириктириб тикилган чокни 0,2 см. ёпадиган қилиб, листочка қоплама чўнтакка 0,1-0,2 см кенгликда бостириб тикилади (в).
Листочканинг остки қисми чўнтак детали билан яхлит бичилган бўлса, чўнтакка листочка улангандан кейин, у детал ўнгига айлантириб ўтказилади. Листочкадан 0,1-0,2 см. кенгликда кант ҳосил қилиб, чўнтак юқори томонига букиб дазмолланади Листочканинг иккинчи очиқ қирқими бахяқатор кенглигидан 0,5-0,7 см. ортиқроқ қилиб тескари томонга букилади ва чўнтакка бахяқатор кенглигида бостириб тикилади (г).
Безаксиз чўнтакнинг юқори қирқими 0,5-0,7 см. тескари томонга букилиб, букилган зийдан 0,1-0,2 см. оралиқда бостириб тикилади (д).



а б в г д

Расм. 5.2.6. Қоплама чўнтакларни тикиш.