Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро озиқ овқат ва енгил саноат технологияси институти

Елимли бирикмалар ёрдамида деталларга ишлов бериш.
Кийим тикишда елимли бирикмаларни ишлатиш турли усулларда бажарилади. Бунда операцияларнинг бир қисми кетма-кет бажарилади. Масалан: уқа қўйиш, елимли ип ёрдамида бахяқатор юритиш, ўргимчак уя типидаги нотўқима материлни ёпиштириш. Бир қисми эса параллел бажарилади. Масалан: деталларнинг бутун юзаси бўйича елим қотирмани улаш. Яъни остки ёқага қотирмани улаш, олд бўлакка борт қотирмасини ва ҳоказо. Шунинг учун кўпинча параллел -кетма-кет усули ишлатилади. Чунки елимлаб улашнинг бу усулининг унумдорлиги ип ёрдамида улашдан анча катта.
Деталларни елимлаб улашда қуйидаги параллел - кетма –кет усуллар ишлатилади:
1. Уқа қўйиш
2. Деталларнинг бутун юзаси бўйича қотирма ёпиштириш
3. Детал зийларини очиқ қирқимли қилиб букиш
4. Детал зийларини берк қирқимли қилиб буклаш
5. Деталларни бириктирма чок билан улаш


1. Уқа қўйиш -  уқа дазмол ёрдамида белгиланган чизиқ бўйлаб палто олд бўлагининг кесимига, ёқа ва енг ўмизига (3.2.1-расм, а ) қоплама чўнтак юқори қирқимига ( б ), енгнинг пастки қирқимига ( в ) зийларни чўзилишдан сақлаш учун ёпиштирилади.

а б в

3.2.11-расм. Деталларга елимли уқа қўйиш.

Пиджакларга кенглиги 10 мм, палтоларга 12 мм, қотирмасиз кийимларга эса 6 мм ли уқалар ишлатилади. Уқаларни ёпиштириш учун Россияда чиқарилган УПП-М дазмолли СУ дазмоллаш столи, Венгриянинг "Паннония" фирмасида чиқарилган Сs-392 дазмолли Сs-394 КЕ дазмоллаш столи ишлатилади.

2. Деталнинг бутун юзаси бўйича қотирма қўйиш - остки ёқаларга
( 3.2.3-расм , а), чўнтак қопқоқларга ( б ) қотирма қўйишдир.



а б

3.2.3-расм. Деталларга бутун юзаси бўйича қотирма қўйиш.

.
3. Қирқими очиқ усулда деталларни букиб ишлаш - енг учини, орт бўлак кесимини, ёқани ишлашда ишлатилади (3.2.4-расм , а ). Масалан: остки ёқа четига ишлов бериш учун ОВК-6, ОВК-7 ярим автомат пресслари, орт бўлак кесими учун эса ОКШ-1 пресслари ишлатилади.