Ӯзбекистон республикаси олий ва ӯрта махсус таълим вазирлиги бухоро озиқ овқат ва енгил саноат

40 - расм. Чӯктирувчи центрифуганинг схематик кӯриниши
1 - суспензиянинг берилиши; 2- чӯкма тушириладиган тешик; 3- қобиқ; 4- 
барабан; 5-фугат чиқариладиган патрубка; 6- конус; 7- зичлик катта 
бӯлган компонент (чӯкма); 8- зичлик кичик бӯлган компонет (фугат). 
Сепараторлар эмульсиялар ва майда заррачали суспензияларни 
ажратиш учун ишлатилади ва самарали ажратишни таъминлайди.
Тарелкали сепараторларнинг асосий ишчи органи ӯз ӯқи атрофида 
катта бурчак тезлик билан айланувчи барабан ҳисобланиб, унинг 
ичига бир неча конуссимон тарелкалар ӯрнатилган. Шу сабабли 
барабанга киритилган суюқлик бир неча юпка қатламларга бӯлинади. 
Натижада суюқлик ламинар режим билан ҳаракат қилади ва
заррачаларнинг чӯкиш йӯли камаяди. Аралашма марказий труба 
орқали пастга тушади. Марказий труба барабан билан бирга 
айланади. Труба пастидан чиқган суюқлик марказдан қочма куч 
таъсирида барабан девори томон ҳаракат қилади, сӯнг тарелкалар 
оралиғига ӯтади. Енгил суюқлик марказий трубага якин жойга 
йиғилади ва юқорига томон ҳаракат қилиб қурилмадан чиқарилади. 
Оғиррок, қуюқлашган компонент эса барабан девори ёнига йиғилиб, 
сӯнгра юқорига томон ҳаракат қилади ва бошқа патрубкадан 

---

чиқарилади. Суюқлик сепараторида суспензия ҳамда енгил ва оғир 
компонентларнинг ҳаракат схемаси 41- расмда келтирилган. 
41 - расм. Тарелкали сепараторда суюқликнинг ҳаракат схемаси. 
1 - эмульсия бериладиган трубка; 2- тарелкалар; 3- зичлиги катта бӯлган 
суюқлик чиқариладиган канал; 4- зичлиги кичик бӯлган суюқлик 
чиқариладиган канал; 5- барабан қобиғининг йӯналтирувчи қирралари. 
 
Гидроциклонлар одатда таркибидаги заррачаларнинг ӯлчами 5-150 
мкм бӯлган суспензияларни фазаларга ажратиш учун ишлатилади. 
Бундай қурилмалардан беқарор эмульсияларни ажратиш учун ҳам 
фойдаланиш мумкин. Гидроциклон қобиғи цилиндрсимон ва 
конуссимон қисмлардан иборат. Гидроциклонларда ажратиш сифати 
конуслилик бурчагига боғлик бӯлади (42 - расм). 
Суспензия гидроциклонга тангенциал йӯналишда 5-20 м/с тезликда 
киради. Суспензия қурилманинг цилиндрсимон юзаси якинида пастга 
караб спиралсимон ҳаракат қилади. Суюқлик оқими билан
биргаликда қаттиқ заррачалар хам пастга қараб ҳаракат қилади.
Бунда суюқлик таркибидаги қаттиқ заррачалар марказдан қочма куч 
таъсирида қурилманинг конуссимон юзаси томон улоқтирилади. 
Енгил компонет эса гидроциклон марказига йиғилади ва марказий 
патрубка орқали юқорига ҳаракатланиб, қурилмадан алохида 
чиқарилади. Оғир компонент эса пастги штуцер орқали қурилмада 
ташқарига чиқарилади. 

---