Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бердақ номидаги қорақалпоқ давлат университети

Масалалар.


1-масала
Корхона ходими Шамсиев оғир касал бўлиб қолганлиги туфайли ўзига дори-дармон сотиб олиш учун корхонадан моддий ёрдам беришларини сўради. Чунки корхона жамоа келишувида корхона ходимларига тиббий ёки бошқа санаторий-курортларда даволанишда дори-дармон воситаларини сотиб олишда пул шаклида моддий ёрдам берилиши назарда тутилган эди. Бироқ корхона маъмурияти Шамсиевга ушбу ёрдам пули корхонанинг иқтисодий имкониятлари мавжуд бўлсагина меҳнатга ҳақ тўлаш фондидан амалга оширилишини, хозирда ортиқча маблағлар йўқлиги сабабли мазкур ёрдам пулини тўлай олмасликларини айтди. Ходим Шамсиев ўзидан илгари бир нечта ходимларга ушбу ёрдам берилганлигини ва ўзига хам берилишини корхона маъмуриятидан талаб қилди.
– Ходим SШамсиевнинг талаби қонунийми?
– Агар тарафлар ўртасида ушбу ёрдам пулини бериш юзасидан низо келиб чиқса, низо қайси қонунчилик асосида хал қилинади?


2- масала
Фуқаро Алиев «Отчопар» буюм бозорида хусусий тадбиркорга юкларни сотишда ёрдам беради ва кунлик иш хақини ана шу куни олади. Алиев 60 ёшга тўлгандан кейин ўзига пенсия тайинлашларини сўраб бюджетдан ташқари пенсия жамғармаси бўлимига мурожаат қилди. Бюджетдан ташқари пенсия жамғармаси бўлими бу масалада бозор маъмуриятига мурожаат қилиш лозимлигини, чунки фуқарода ижтимоий суғурталанган меҳнат стажи йўқлигини билдиришди.
– Ушбу холатда фуқаро Алиев муайян ёшга етгандан кейин пенсия ёки ижтимоий таъминотнинг бошқа турларини олишга хақлими?
– Ўзини иш билан мустақил таъминлаётган фуқароларнинг ижтимоий таъминотга бўлган хуқуқи қандай амалга оширилади?


3- масала
Фуқаро Маллаева 2010 йилда 55 ёшга тўлди ва бюджетдан ташқари пенсия жамғармаси бўлимига меҳнат стажи ҳаққидаги қуйидаги маълумотларни тақдим қилди. 1985-90 йилларда педагогика олий ўқўв юртида талаба, 1990-2000 йилларда учта фарзанд парваришлаган, 2000-2005 йилларда умумий ўрта таълим мактабида ўқитўвчи бўлиб ишлаган, 2005-2010 йилларда турмуш ўртоғи 2-гурух ногирони бўлиб қолганлиги учун уни парвариши билан банд бўлган. Бюджетдан ташқари пенсия жамғармаси бўлими мазкур фуқарога 11 йил меҳнат стажи белгилади.
– Фуқаро Маллаеванинг меҳнат стажи муддати тўғри белгиланганми?
– Тўғри белгиланган бўлса асослаб беринг ёки нотўғри белгиланган бўлса, Ушбу фуқаронинг меҳнат стажини ҳисобланг.