Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти

Суғурта гувоҳномаси (полис) 
мулк ёки шахсий суғурта ташкил 
етилганлигига гувоҳлик берувчи ҳужжатдир. Ихтиёрий суғуртада бундай ҳужжатлар 
биринчи бадал тўлангандан кейин берилади. 
Суғурта 
қ
опламасини олувчи 
суғурта қоидалари ёки шартномаларда 
кўзда тутилган, суғурта ҳодисалари содир бўлганда ёки бошқа сабаблар туфайли суғурта 
ташкилотларидан маҳлум миқдорда қоплама (маблағ) олувчи юридик ва жисмоний 
шахслар. 
Суғурта фондининг суғурта бадаллари ҳисобидан шаклланиши ўзига хос 
жараён бўлиб, у бадал миқдорини аниқлаш билан боғлиқ қатор тушунчаларга 
эгадир. Бу тушунчаларга қуйидагилар киради
: 

Суғуртавий баҳолаш 

Суғурта суммаси 

Суғурта тарифи 

Суғурта муддати 

Суғурта боқимандаси 

Суғурта тўлови 
Суғуртавий баҳолаш
. 
Бу мол-мулк суғуртасида қўлланилади. Суғуртавий баҳолаш 
асосида суғурта обҳектларининг қиймати аниқланади ва суғурта бадаллари ҳисобланади. 
Суғурта сўммаси 
- 
суғурта обҳектининг қанча миқдорда (суммага) 
суғурта қилинганидир. 
Суғурта таҳрифи 
- 
суғурта сўммаси миқдорига қараб ҳисобланадиган бадалнинг 
ставкасидир. Суғурта тарифи асосида суғурта тўловлари ҳисоблаб чиқилади. 
Суғурта муддати 
- суғурта обҳектларининг қанча вақтга суғурта 
қилингани. Суғурта муддати билан унинг амал қилиш муддатининг бошланиш тушунчалари 
бир-биридан фарқ қилади. Суғурта муддати суғурта тўловининг биринчи бадали тўланган 
даврдан бошланади. 
Суғурта бо
қ
имандаси
. 
Суғурта бадалларини тўлаш муддатлари мажбурий 
суғурта бўйича амалда, ихтиёрий суғурта бўйича э са суғурта шартномасида 
кўрсатилади. Агар бадал белгилаган тўлов муддатида тўланмаса, у ҳолда тўлов 
боқимандага айланади. Ихтиёрий суғурта бўйича шартномада кўрсатилган муддатда 
тўланмаган тўлов шартноманинг бекор қилинишига асос бўлади. Мажбурий суғурта
турлари бўйича тўлов муддатлари Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади. Ўз 
вақтда тўланмаган тўлов боқимандага айланади, ҳар бир кун учун пения ҳисобланади.