Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Андижон вилояти Фавқулодда вазиятлар бошқармаси Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги

У қуйидаги шаклларда ташкил этилади:
Вакиллар палатаси депутатлари Ҳукумат аъзоларига саволлар йўллайдилар. Вазирлар Вакиллар палатаси мажлисларида ушбу саволларга жавоб қайтарадилар, саволларга ёзма жавоб тайёрлайдилар ва бу ёзма жавоблар парламент ҳисоботларида нашр этилиб, кенг жамоатчиликка етказилади” [62].
Хорижий мамлакатларнинг бу борадаги қонунчилиги таҳлил этилганда маълум бўладики, кўпчилик давлатларда парламент назоратига бағишланган алоҳида, яхлит қонун қабул қилинган эмас.
Лекин, юқорида келтириб ўтилганидек, уларнинг Конституциясида, аксариятида Парламенти билан боғлиқ қонунларида парламент назорати, уни амалга ошириш механизмига оид ҳуқуқий нормалар ўз ифодасини топган. Россия Федерациясида эса, парламент назорати бўйича алоҳида қонун қабул қилинган.
Парламент назорати институтининг давлат ва жамият ҳаётидаги амалий аҳамияти жуда муҳимлигидан келиб чиққан ҳолда, мазкур институтнинг бошқа давлат назоратларидан фарқли жиҳатларини, назарий ва амалий томонларини чуқур ўрганиш, илғор хорижий тажрибани тадқиқ этиш ва тадқиқот натижалари ва хулосаларини қонунчилигимизга ҳамда амалиётимизга сингдириб бориш талаб этилади.
Юқорида келтирилган маънбаларни таҳлил қилган ҳолда хулоса қилиш мумкинки, Ўзбекистондаги туб ўзгаришлар, инсонпарвар жиддий демократик ислоҳотлар амалга оширилаётган бир пайтда парламент назорати институти муҳим аҳамият касб этади.
2.2. Давлат идоралари фаолияти устидан самарали жамоатчилик
назорати механизмларини услубий таҳлили
Янги жамият, ҳар томонлама юксак ривожланган замонавий ҳуқуқий демократик давлатни барпо этиш сингари муайян ва аниқ мақсадни кўзлаб, ушбу йўлда олдинга интилаётган халқимиз бир ёқадан бош чиқариб меҳнат қилмоқда. Бу сўнгги йилларда мамлакатимизда амалга оширилаётган ислоҳотларга нисбатан халқимизнинг муносабатида ҳам намоён бўлмоқда
Монграфиянинг илмий амалий фаолияти устидан самарали жамоатчилик назорати, фуқароларимизнинг ҳуқуқий маданияти юксалиши баробарида, ижтимоий-сиёсий фаоллиги ҳам ортиб бораяпти. Инсон ва жамият, давлат ва фуқаро ўртасидаги муносабатларда кескин бурилишлар кузатилаётгани ижтимоий ҳаётда ўзининг амалий ифодасини топаётгани ҳам бор гап. Бундай шароитда давлат идоралари устидан самарали жамоатчилик назоратини ўрнатиш муҳим аҳамият касб этади.
Давлатимиз раҳбари маърузаларидан бирида ушбу муҳим масалага алоҳида тўхталиб қуйидаги фикрларини билдирган эди. “Халқ ҳокимиятининг энг муҳим пойдевори сифатида жамоатчилик назорати институтини кучайтириш бўйича мамлакатимиз Конституциясининг 32-моддасида, шунингдек, “Давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари фаолиятининг очиқлиги тўғрисида”, “Ижтимоий шериклик тўғрисида”ги қонунлар ва бошқа ҳужжатларда муҳрлаб қўйилган талабларнинг ижросини таъминлашга алоҳида эътибор қаратамиз”[42].
Дарҳақиқат, мамлакатимиз қонунчилигида жамоатчилик назоратини амалга оширишнинг ҳуқуқий асослари яратилган.
Хусусан, 2014 йилда Конституциямизнинг 32-моддасига киритилган қўшимча ва ўргартиришга мувофиқ, давлат органлари фаолияти устидан жамоатчилик назорати институтига халқ ҳокимиятининг муҳим элементи сифатида конституциявий мақом берилди ва бу муҳим норма қуйидагича баён этилган.
“Ўзбекистон Республикасининг фуқаролари жамият ва давлат ишларини бошқаришда бевосита ҳамда ўз вакиллари орқали иштирок этиш ҳуқуқига эгадирлар. Бундай иштирок этиш ўзини ўзи бошқариш, референдумлар ўтказиш ва давлат органларини демократик тарзда ташкил этиш, шунингдек давлат органларининг фаолияти устидан жамоатчилик назоратини ривожлантириш ва такомиллаштириш йўли билан амалга оширилади” [51].
Шу ўринда алоҳида аҳамият қаратиш жоизки, ривожланган демократик мамлакатларнинг тажрибасидан келиб чиққан ҳолда, Асосий Қомусимизда Ўзбекистондаги демократик ислоҳотларнинг мазмун-моҳиятини белгилаб берадиган “фуқароларнинг жамият ва давлат ишларини бошқаришдаги иштироки” масаласи “жамоатчилик назорати” институти орқали амалга оширилиши белгиланиб қўйилмоқда.