Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги андижон машинасозлик институти

Кириш 
3 

---

бет. 
4 
КИРИШ 
Ишлаб 
чиқариш 
самарадорлигини 
ошириш 
яъни 
унинг 
рақобатбардошлиги билан бевосита аниқланувчи муҳим омилларидан бири 
ишлаб 
чиқарилаётган 
маҳсулотларини 
сифатини 
ошириш 
бўлиб 
ҳисобланади. Ҳозирги вақтда мураккаб ва муаммоли масалалар юзага 
келганда 
фақат 
корхонанинг 
рақобатбардошлиги 
ошириш 
билан 
муваффақиятга эришиш мумкин. Сифатни назорат қилмасдан, яъни 
хатоларни ўз вақтида аниқламасдан олдин сифатни таъминлаш мумкин эмас, 
сўнгра минимал йўқотишлар билан уларни оператив бартараф қилиш лозим.
Замонавий бозор иқтисодиёти шароитида турли хил ялпи ишлаб 
чиқариш, шунингдек, маҳсулотни диверсификация қилишга интилиш 
буюртмачининг эҳтиёжларини даврий равишда қондиришга ҳаракат 
қилинади. 
Булар эса корхонанинг муваффақиятли ишлаши учун нафақат ички 
буюртмаларни буюмларнинг типўлчамли номенклатурасини етарлича 
чегаралаш билан боғлиқ бўлиб, бироқ, экспорт буюртмалари эмас балки 
унинг наижасида маҳсулот номенклатураси сезиларли ошади. Бунинг учун 
нафақат замонавий қурилмалар балки, назорат қурилмалари ҳамда самарали 
назорат усуллари талаб этилади. Корхонада ушбу келтирилган масалаларни 
ечиш учун маҳсулот сифатини оширига йўналтирилган турли хил назорат 
усуллари қўлланилади. 
Ҳозирги вақтда, шунингдек, хорижий ва маҳаллий корхоналарда ишлаб 
чиқарилаётган маҳсулотнинг сифатини статистик назорат усулидан кенг 
қўлланилади. Ушбу усул ахборот назарияси усулларидан фойланувчи ва 
назарий-эҳтимоллик ёндашуини қўллашга асосланган. Бироқ замонавий 
кўпноменклатурали ишлаб чиқариш шараотиларда назорат усуллари нафақат 
оптималлаштирилган ва балки турли хил маҳсулотларнинг гуруҳлари учун 
унификацияланган бўлиши лозим. 

---

бет. 
5 
Бу масалани балки замонавий ҳисоблаш техникасидан фойдаланиш 
асосида ҳал қилиш мумкиндир, лекин имитацион статистик моделлаштириш 
усулларни назоарт режалари таҳлили ва синезида кенгроқ қўлланиш 
имкониятлари юзага келади. 
Буларнинг барчаси ялпи ишлаб чиқаришда маҳсулотларни синаш ва 
назорат қилишни ўтказишда, янгиларини қидириш, уларни ўтказишда янада 
самаралироғини ва келгусида улани унификациялаштиришда харажатларни 
қисқартириш имкониятларини юзага келтиради. 
Тадқиқот объекти маҳсулотларни ялпи (серияли) ишлаб чиқаришни 
синаш ва назорат қилиш жараёнлари бўлиб ҳисобланади. 
Ишнинг мақсади танланма назорат режасини оптималлаштириш ва 
унификациялаш асосида ялпи ишлаб чиқаришда маҳсулотларни назорат 
қилишни самарадоригини ошриш бўлиб ҳисобланади. 
Тадқиқотнинг асосий вазифалари: