Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги алишер навоий номидаги самарқанд давлат

Дарснинг тузилиши: 
1.Олдинги билимлар ва амал усулларини такрорлаш (актуал-лаштириш) 
2. Янги билим ва амал усулларини шакллантириш. 
3. Қўллаш кўникма ва малакаларини шакллантириш. 
Дарснинг асосий босқичлари: 
1. Ўқувчилар олдига дарс мақсадини қўйиш. 
2. Янги материал билан таништириш. 
3. Янги материални мустаҳкамлаш. 
4. Билим, кўникма ва малакаларни текшириш. 
5. Билимларни системалаштириш, ўрганилганларни умумлаштириш. 
Талаблар – тарбия мақсадларини ўрнатиш учун мақсадга йўнал-тирилган 
ишни амалга ошириш, ўқувчилар билиш фаолиятларини фаоллаштиради. 
Умумий мақсад сари йўл очилади.
3. Математика дарсини таҳлил қилиш назорат ва таълим бериш воситаси 
сифатида хизмат қилади
1. Дарс мақсадларининг амалга оширилиши; 
2. Дарснинг математик мазмуни ва илмий савияси; 
3. Дарсда қўлланилган ўқитиш усуллари самарадорлиги; 
4. Дарсда ўқитувчи ва ўқувчининг фаолияти сифати; 
5. Ўқувчиларда кўникма ва малакаларни шакллантириш. 
4. 
Математика 
бўйича 
ўқувчилар 
билимини 
баҳолаш 
ва 
текширишнинг асосий мақсадлари - ўқувчилар томонидан ўқув 
материалини ўзлаштириш сифатини ҳамда предмет бўйича дастурда кўзда 

---

тутилган билим, кўникма ва малакаларни эгаллаш савиясини текширишдан 
иборат.
Бу уч хил текширишни: жорий (уй вазифасини текшириш, оғзаки 
сўраш, кундалик баҳо қўйиш ва ҳ.к.), оралиқ назорат ёки даврий назоратлар 
( назорат ишлари, мавзу ёки боб бўйича назорат ишлари ва ҳ.к.), якуний 
назорат чорак учун ёки ярим йиллик ва йиллик назоратларини ўз ичига 
олади.
Оралиқ назорат учун асосан “Дидактик материаллар” дан фойдаланган 
ҳолда иш олиб бориш кўзда тутилади.
Якуний назоратлар якуний назорат ишлари ёки чорак учун оғзаки 
сўраш, битириш имтиҳонлар (тестларни) ўз ичига олади.
Билимларни баҳолаш тартиби даражалар: 
1-даража- математикадан давлат таълим стандартида белгилаб берилган 
билимларни ўзлаштиришнинг минимал даражасини бажарганлар “паст” 
даража ҳисобланади. 
2 –даража – репродуктив даражада бўлиб, ДТС да белгилаб берилган 
билимларни ўзлаштиришнинг минимал даражасидан юқори бўлганлари 
“ўрта” баҳоланади.
3-даража – реконструктив даражада қўлланиладиган ДТС даги 
билимларнинг имконият даражаси талабларига жавоб берадиганлари 
“юқори” баҳоланади. 
4- даража – ДТСда белгилаб берилган билимларни ўзлаштиришнинг 
имконият даражасига мувофиқ келадиган ва уни ижодий қўллай оладиганлар 
“ўта юқори” баҳоланади. 
Рейтинги 100-96% бўлганлар - ўта юқори, 86-95% бўлганлар – юқори, 
81-71% бўлганлар-ўрта, 70-56% бўлганлар – паст баҳо билан баҳоланади, --0-
55% бўлганлар эса аттестация қилинмайди. 
Математик масалаларнинг математика ўқитишда вазифалари 
мавжудлигини таъкидлайдилар: 1) умумтаълим; 2) амалий; 3) ривож-
лантирувчи; 4) тарбиявий; 5) назорат этиш. 
Умумтаълим вазифалари- ўқув дастурида кўрсатилган математик 
кўникма ва малакаларни шакллантириш вазифалари киради. Бундан ташқари, 
янги билимларни ўзлаштириш билан бирга ўзининг математик маълумотини 
ошириш, математик масалалар ечиш кўникмаси шакллана боради. 
Амалий вазифалари- ўқувчилар масалалар ечиш орқали амалий кўникма 
ва малакалар билан қуролланиб, математикани тадбиқ этиш ва ҳаётда 
қўллашга доир зарурий билимларни эгаллайдилар. 
Ривожлантирувчи вазифалари- ўқувчиларда масалалар ечиш асосида 
уларнинг математик тафаккури ва қобилиятларини ривожлантириш киради. 
Шунинг 
учун 
ўқитувчи 
ҳар 
бир 
масаладан 
бундай 
мақсадларда 
фойдаланилишига эътиборни қаратиш талаб этилади. 
Тарбиявий мақсадлари - математик масалаларнинг ўқувчиларда яхши 
инсоний фазилатларни таркиб топтириш учун қўлланилишидан иборат. 

---

Назорат этиш вазифалари- масала ва машқлардан ўқувчилар билим, 
кўникма ва малакаларини эгаллаш савиясини текшириш вазифасида 
ишлатилиши киради. 
масалани математик усул билан ечиш уч босқичдан иборат: 1) 
математик модел тузиш; 2) математик модел ичида ечиш; 3) ечимнинг масала 
шартларига мос келишини текшириш. 
5. Математик масалалар математика ўқитишда ва математик 
тушунчаларни шакллантиришда қўллаш учун қуйидаги масалалар турлари 
қўл келади: математик тушунчаларни ўзлаштиришга доир; математик 
белгиларни қўллашга доир; исботлашга доир; математик кўникма ва 
малакаларни шакллантиришга доир; янги математик маълумотларни 
ўрганишга доир; муаммоли вазиятларни яратишга доир масалалар шулар 
жумласига киради.