Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Абу Райҳон Беруний номидаги

кат 
- Р
куд
.
туби
қуйилади. 
Газ қудуқлари учун босимлар квадратларининг айирмаси 
кўйилади (Р
2
). 
Q
2 
3
1 
4
ў
7.3.- расм Индикатор чизиғи 
Кўриниши жиҳатидан индикатор чизиқлари тўғри чизиқли, 
қабариқ ѐки ботиқ ҳолларда учрайди. 
Тўғри чизиқли ҳолат нефть уюмида сиқиб чиқариш усули 
мав-жудлигида ва оқим Дарси қонуни бўйича чизиқли сизилиш 
шароитида юзага келади. 

---

67 
Айрим ҳолларда индикатор чизиғи бошланғич шароитда
тўғри шаклда бўлиб, депрессия ошган сари кабариқ шаклга ўтиши 
мумкин. 
Сув босими режимидан бошқа ҳамма ҳолларда индикатор 
чизиғи қабариқ шаклда бўлади. Ботиқ шаклдаги индикатор чизиғи 
дебит ва депрессия нотўгри ўлчанганида учрайди. Ботиқ шаклдаги 
индикатор чизиғи ҳолатида тадқикот натижаси қоникарсиз 
ҳисобланиб, ўлчашлар такрорланади. 
7.3 - расмда тасвирланган индикатор чизиклари қуйидаги 
тенглама орқали ифодаланиши мумкин: 
Q = К (Р
кат
- Р
куд
.
туби
)
n
Бу ерда К - маҳсулдорлик коэффициенти; 
n - ғоваклик муҳитда сизилишни характерловчи
коэффициент. 
Чизиқли сизилиш қонуни мавжуд ҳолларида n=1 ва 
индикатор чизиғи тўғри шаклда. Қабарик шаклдаги индикатор 
чизиғи n<1 ва ботиқ шаклдагиси n>1 шароитларида вужудга 
келади. 
Чизиқли қонун бўйича сизилиш шароитида тенглама 
қуйидаги кўринишга эга бўлади 
Q = К (Р
кат 
- Р
куд.туби
) 
Маҳсулдорлик коэффициенти сон жиҳатдан босим 1 
атмосферага 
пасайганда 
маҳсулот 
миқдорининг 
қанчага 
ортганлигини кўрсатади: 
К = Q \ (Р
кат 
- Р
куд.туби
) = Q \

Р; 
Қудуқнинг максимал маҳсулот миқдори ѐки потенциал 
дебити Р