Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги а. У. Бурханов, Х. Х. Худойқулов

инвестиция брокери – ташкилотнинг инвестиция воситачиси бўлган ходими;

инвестиция воситачиси – юридик шахс – қимматли қоғозлар бозорида брокерлик (ва дилерлик) фаолиятини амалга оши-рувчи инвестиция муассасаси;

якка тартибдаги инвестиция воситачиси – махсус шаҳодат-

лашдан ўтган, маҳаллий ҳокимият идораларида қимматли қоғозларнинг биржа бозорида якка тартибдаги брокерлик ва ди-

лерлик фаолиятини юритишга рухсат олган жисмоний шахс. Инвестиция маслаҳатчиси – бу маслаҳат фаолияти билан шу-ғулланувчи инвестиция муассасасидир. Маслаҳат фаолияти қим-матли қоғозлар бозори ва унинг иштирокчилари аҳволини таҳлил ва тахмин қилиш, молиявий воситаларни экспертизадан ўтказиш, ишлаб чиқиш ва тавсиялар бериш бўйича хизматлар кўрсатишни, қимматли қоғозларни чиқариш, жойлаштириш ҳамда уларнинг муомалада бўлиши, мутахассисларни қайта тайёрлаш, шунингдек, юридик ва жисмоний шахслар томонидан инвестиция сиёсатини амалга ошириш масалалари бўйича маслаҳат хизматлари кўр-сатишни назарда тутади. Инвестиция муассасаларининг бошқа турларидан фарқли ўлароқ, инвестиция маслаҳатчиси сифатида

юридик ёки жисмоний шахслар иштирок этиши мумкин. Ўзбекистон қимматли қоғозлар бозорида инвестиция масла-

ҳатчиси фаолиятининг ўзига хос хусусияти шундан иборатки, у имкониятли сармоядорга муайян қимматли қоғозларни харид қи-лиш ёки сотиш бўйича тавсиялар бериш ҳуқуқига эга эмас, фа-қатгина унга мустақил қарор қабул қилиш учун зарур бўлган ахборотни бериши мумкин.

99

МОЛИЯ БОЗОРИ ВА ИНВЕСТИЦИЯЛАР

Инвестиция маслаҳатчилари қуйидаги фаолият турларини амалга оширади:

• 
  акциядорлик жамиятларини ташкил этиш ҳамда қимматли коғозларни муомалага чиқариш концепцияларини ишлаб чиқиш, эмиссия проспектини тайёрлаш, эмиссия проспек-тини давлат томонидан ваколатланган органларда рўйхатдан ўтказишга кўмаклашиш;
  

• 
  давлат корхоналарини акциядорлик жамиятларига айланти-риш билан боғлиқ ишларни тайёрлаш ва уларни амалга оши-риш, таъсис ҳужжатларининг лойиҳаларини ишлаб чиқиш ҳамда уларни рўйхатдан ўтказишга кўмаклашиш, қимматли қоғозлар эмиссиясини депозитарийда рўйхатдан ўтказиш, хусусийлаштирилаётган корхонанинг акциялаштириш ва шунга ўхшаш масалалар бўйича манфаатларини давлат бошқарувининг барча идораларида ифода этиш;
  

• 
  касбга ўқитиш (қимматли қоғозлар бозори соҳасида мутахас-сисларни тайёрлаш ва қайта тайёрлаш);
  

• 
  эмитентлар, сармоядорлар, инвестиция муассасалари бўйича маълумотлар базасини яратиш, қимматли қоғозлар бозори-нинг иштирокчиларига ахборот хизматларини кўрсатиш: мах-сус бюллетенлар, ахборотномалар чиқариш, буюртма бўйича эмитентларнинг фаолияти, уларнинг қимматли қоғозлари ҳақидаги ахборотни тақдим этиш, воситачини танлаш бўйича тавсиялар бериш ва ҳ.к.
  

• 
  мижознинг топшириғига кўра у ёки бу қимматли қоғозларнинг реклама қилинишини ташкил этиш;
  

• 
  эмитентлар, инвестиция муассасаларининг фонд бозоридаги фаолияти билан боғлиқ консалтинг хизматлари (контрагент-лар, кадрларни танлаш ва жой-жойига қўйиш, акциядорларнинг умумий йиғилишини ўтказиш бўйича тавсиялар бериш);
  

• 
  қимматли қоғозлар бозори иштирокчиларига ушбу бозорга оид қонун ҳужжатлари бўйича маслаҳатлар бериш;
  

• 
  қимматли қоғозларнинг биржа савдоларига киритилишига, шу жумладан, листинг тадбиридан ўтиш учун зарур бўлган ҳужжатларни тайёрлашга ёрдам кўрсатиш;
  

• 
  инвестиция лойиҳаларини ишлаб чиқиш ва уларни эксперти-задан ўтказиш;
  

• 
  қимматли қоғозлар бозоридаги вазиятни таҳлил қилиш (нарх-нинг вужудга келиши, бозор конъюнктурасини тахмин қи-
  

100

3-боб. МОЛИЯ БОЗОРИНИНГ ПРОФЕССИОНАЛ ИШТИРОКЧИЛАРИ

лиш, қимматли қоғозлар билан операциялар қилиш имкония-ти ва ҳ.к.);

• 
  битимларни тузишда қимматли қоғозлар бозори иштирокчи-ларининг манфаатларини ифода қилиш, контрагентлар ўрта-сидаги низоларни бетараф ҳакам сифатида бартараф этиш;
  
• 
  инвестицияни амалга ошириш учун эмитентни ва унинг қим-матли қоғозларини баҳолаш;
  
• 
  сармоядорнинг лойиҳада иштирок этишдан бош тортганли-ги муносабати билан инвестиция маблағларини қайтариш бўйича хизматлар кўрсатиш.