Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги а. У. Бурханов, Х. Х. Худойқулов

Россияда пай фондини ташкил қилишнинг босқичлари1

Download 6,5 Mb. bet 41/198 Sana 12.07.2022 Hajmi 6,5 Mb. #779224

Bog'liq
Moliya bozori

Bu sahifa navigatsiya:

• Босқичлар Муддатлар
• 4.2-расм. Пай фондида пайни сотиб олиши.1
• Ўзбекистонда пай фондини инфтузилмаси1

Россияда пай фондини ташкил қилишнинг босқичлари1

№	Босқичлар	Муддатлар
1.	Пай фондини ишончли бошқарувчи	Марказий банк ҳужжатларни 25 кун
	қоидаларида давлат рўйхатидан ўт-	ичида кўриб чиқади.
	казилади.
2.	Малакали инвесторларни тан олиниши,
	мулкни ички ҳисобга олиш қоидалари,
	пайни тўлаш тартиби, пай фондини
	бухгалтерия сиёсати, пай фондини
	соф активларини аниқлаш қоидалари,
	пай фондини акциялари бўйича овоз
	бериш ҳуқуқи норматив ҳужжатлар
	асосида тасдиқланади.
3.	Малакали инвесторларни тан олиниши
	(пай фонди малакали инвестор учун
	яратилган).
4.	Бошқарувчи компания пай фондини	Пай фонди қимматли қоғозларни
	шакллантириш учун транзит (депо) ҳи-	сотиб олиш учун аризаларни қабул
	соб рақам очади.	қилиш бошланганлиги тўғрисидаги
		хабарни тақдим этиш бошланиши-
		дан олдин ва ишончли бошқарувчи
		компаниянинг қоидалари рўйхатдан
		ўтгандан кейин.
5.	Бошқарувчи компания пай фонди учун	Пай фонди қимматли қоғозларни со-
	махсус ҳисоб рақам очади.	тиб олиш учун аризаларни топшириш-
		дан олдин ва ишончли бошқарувчи
		компаниянинг қоидалари рўйхатдан
		ўтгандан кейин.
6.	Пай фонди пай эгаларидан аризалар-	Пай фондини шакллантириш пайти-
	ни қабул қилади.	да, пай фондини ишончли бошқариш
		қоидалари билан белгиланади.
7.	Пай фондини ишончли бошқарувчи	Ҳамма аризани қабул қилгунча.
	билан операциялар ҳисоб-китоб қилиш
	учун бошқарув компания ҳисоб рақам
	очади.
8.	Пай фондини қимматли қоғозлари сақ-	Ҳамма аризани қабул қилгунча.
	лаш учун бошқарувчи компания депо
	ҳисоб рақамини очади.
9.	Пай фонди иштирокчилари пай кўри-	Пай фондига инвестиция қилинган
	нишида қимматли қоғозлар сотиб	пайни берилган санадан олдин.
	олиш учун шахсий ҳисобрақамла-
	рини очади.

0. 
   http://www.pifconsulting.ru/articles/articles_337.html
   

125

№	Босқичлар	Муддатлар
10.	Пай фондида инвестиция қилган пай-	Инвесторларнинг мулки фондга кири-
	ларни чиқариш.	тилган кундан кейин иш кунидан.
11.	Пай фондини шакллантириш якунлан-	Пай шаклида қимматли қоғоз чиқариш
	ган ҳисоботни тасдиқлаш.	санасидан бошлаб 5 кундан кечик-
		тирмай.

Россия молия бозорида пай фондининг фаолияти тўртта таш-килотга, бошқарувчи компания, махсус депозитарий, махсус ҳисоб-китоб клиринги ва аудитор ташкилотларига боғлиқ бўлади. Пай фонди тўғридан-тўғри ишончли бошқарувчи билан боғлиқдир (4.2-расм).

Пай фондларини ташкил этишда ривожланган мамлакатлар Россия ва АҚШ тажрибаларидан фойдаланиш мумкин. Фикримиз-ча, пай фондининг инфратузилма 4.3-жадвал кўрнишида бўлиши мумкин.

4.3-жадвалдаги маълумотлардан кўриниб турибдики, мамла-катимизда пай фондларини инфраструктурасида реестр сақловчи-лар мавжуд эмас. Чунки, ҳозирги кунда молия бозоримизда реестр сақловчилар ташкилоти фаолият юритмаяпти. Шунинг учун реестр сақловчи вазифасини депозитарий олиб бораётганидан келиб чиққан ҳолда, мамлакатимизга хос пай фондининг инфра-тузилмаси шакллантирилди. Пай фондлари ривожланган Рос-

0. 
   Бошқарувчи компания пай фонди учун алоҳида
   

ҳисобрақам очади. Мазкур ҳисобрақамга пайни сотиб олиш учун пай эгасининг маблағлари йўналтирилади.

0. 
   Инвесторлар
   

бошқарувчи ком-панияга пай сотиб олиш учун муро- жаат қилади ёки агент орқали пайни сотиб олиш маблағи-ни фонднинг ҳисоб рақамига ўтказади.

0. 
   Бошқарувчи
   

компания ҳуж-

жатларни реестр

сақловчиларга жўнатади. Пай

эгаларини реестр қилади. Чунки, пайни инвесторга ўтказиш керак.

0. 
   Реестр
   

сақловчи

инвесторга

пайни со- тиб олиш тўғрисидаги

хабарни

юборади.

0. 
   Бошқа-
   

рувчи компа-ния брокерга пайни сотиб

олишни ва

ҳисоб-

рақамга пул ўтказишини буюради.

0. 
   Сотиб олинган пай депозитарийдаги фонднинг ҳисобрақамига ўтказилади. Чунки, пайни ҳисоби ва сақлаш депозитарийда бўлади.
   

Депозитарий пайни фонднинг ҳисобрақамига ўтказади.


4.2-расм. Пай фондида пайни сотиб олиши.1

0. 
   http://www.globfin.ru/articles/funds/struct.htm
   

126

	4.3-жадвал
Ўзбекистонда пай фондини инфтузилмаси1
Бошқарувчи компания	Фонд мулкини бошқариши керак.
Депозитарий	Мулкни сақлаш, ҳисобини юритиш
	ва пай эгаларини реестри.
Агент	Фонд пайларини жойлаштириш
	ва сотиб олиш.
Аудитор	Бошқарув компаниясининг ҳисоботи ва бух-
	галтерия тўғрилигини текшириш.
Мустақил баҳоловчи	Фонд мулки қийматини баҳолайди.
Брокер	Қимматли қоғозларни сотади ва сотиб олади.
Инвесторлар	Пайларни сотади ва сотиб олади.
Давлат бошқарув органи	Ўзбекистон Республикаси Капитал бозори
	ривожлантириш агентлиги.

сияда пай фондлари инфраструктурасига реестр сақловчилар қўшилган. Чунки, Россия молия бозорида реестр сақловчилар ташкилоти фаолият юритади.

Бугунги кунда мамлакатимизда пай фондни ташкил этиш тўғ-рисидаги қонун мавжуд. Бироқ, мазкур фонднинг ишлашини таш-кил этиш босқичлари ва қонун ости ҳужжатлари мавжуд эмас. Шундан келиб чиққан ҳолда, мамлакатимиз молия бозорида пай фондини фаолиятини ташкил этиш учун қонун ости ҳужжатлар ишлаб чиқилиши мақсадга мувофиқ бўлади. Бунда Россия тажри-басидан фойдаланиш лозим. Россия мамлакатининг тажрибасидан келиб чиқиб, мамлакатимизда пай фондни ташкил қилиш 4.3-расмда ўз аксини топган.

4.3-расмда Ўзбекистонда пай фондни ташкил этиш меха-низми келтирилган бўлиб, унга асосан ишончли бошқарувчи пай фондини ташкил этиш тўғрисида қарор қабул қилингандан кейин пай эгалари (инвесторлар) билан ишончли бошқарувчилар ўртасида шартнома тузилади. Шартномада пай эгаларининг ҳар бир пайни бирлаштириш мақсадида пай фонди, уларнинг маблағ-лари киритилади. Иккинчидан, ишончли бошқарувчи пай фон-ди фаолиятини бошлашни Капитал бозорини ривожлантириш агентлиги ҳужжатлари тақдим этади. Мазкур ҳужжатлар агентлик томонидан кўриб чиқилиб рухсат этилади. Учинчидан, ишончли

0. 
   Муаллифлар томонидан тайёрланган.
   

127

Пай эгалари (инвесторлар)

1

Ишончли бошқарувчи пай
фондини шакллантириш	3
учун депо транзит (депо)
ҳисоб рақам очади.

Download 6,5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: