Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги а. А. Омонов, Т. М.ҚОралиев

Биринчи функцияси
,
вақтинчалик бўш пул маблағларни жалб қилиш, 
жамғариш ва ушбу маблағларни капиталга айлантириш
функцияси. 
Банкларнинг жуда қадимий функцияларидан ҳисобланади. Банклар 

---

215 
жамиятдаги вақтинчалик бўш пул маблағларини тегишли шартлар асосида 
ўзларига жалб қилади ва ушбу маблағларни самарали йўналишларга 
жойлаштиради. Албатта, банклардан ташқари турли инвестицион фондлар, 
молия – санаот корхоналари ҳам пул маблағларини жалб қилиш ва жамғариш 
билан шуғулланади, бироқ уларнинг пул маблағларини жалб қилиш ва 
жамғариши билан банкларникидан жиддий фарқлар мавжуд. Банкларнинг 
итиёрида бўлган маблағларнинг деярли 90 фоизи четдан жалб қилинган пул 
маблағлари ҳисобланади. Бу банкларнинг асосий фаолияти бошқа 
шахсларнинг маблағлари ҳисобига амалга оширилиши англатиш билан 
бирга, юқори даражада рискка боғлиқлигини келтириб чиқаради.
Иккинчи функцияси
, 
корхона ва ташкилотлар, давлат, кичик бизнес 
ва хусусий тадбиркорлик субъектларини кредитлаш
. Бозор иқтисодиёти 
шароитида ишлаб чиқариш ва меҳнат тақсимотининг чуқурлашуви мулкий 
шаклидан қаътий назар барча хўжалик юритувчи субъектларни айланма 
маблағларга бўлган эҳтиёжини оширади. Хусусан, корхона ва ташкилотлар 
ишлаб чиқариш жараёнини модернизациялаш ва кенгайтириш, меҳнат 
тақсимотини такомиллаштириш, қўшимча акцияларни сотиб олиш ва бошқа 
мақсадларни амалга оширишда қўшимча молиявий маблағларга кучли 
эҳтиёж сезади. Хўжалик юритувчи субъектларнинг бу эҳтиёжининг асосий 
қисми банкларнинг кредит бериш функцияси орқали қондирилади. Албатта, 
банклар ушбу функцияни амалга оширишда кредитнинг тегишли 
тамойилларига (муддатлилик, таъминланганлик, тўловлилик, қайтаришлик ва 
мақсадлилик) амал қилган ҳолда хўжалик юритувчи субъектларга тижорат 
асосида тақдим этади.