Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта Махсус Таълим Вазириги

2. Кичик бизнесда баъзи бир хўжалик таваккалчилиги турларини 
суғурталаш.
Тадбиркор хамма вақт эста тутиш керакки, таваккалчилик баъзи холда 
муваффақият келтирса, бошқа холатда банкротликка олиб келиш мумкин. Салбий 
холатни бартараф этиш ва хавф-хатарга муваффақият билан бардош бера олиш 
учун, уни биринчи навбатда тўла аниқлаш таваккалчииликни камайтириш 
дастурини ишлаб чиқиш турли зарурий талабларни ўтказиш, ишбилармонларни 
хавф-хатарга қолиши мақсадига мофиққлиги ѐки уни суғурталаш зарурлигини 
аниқлаш керак. Кичик даражадаги таваккалчиликлар натижасидаги зарарни, 
одатда корхонани ўзи қоплайди ва бунинг учун зурур фондлар бунѐд этилади, 
ўрта ва кичик даражадаги таваккалчиликларни эса, суғурталаш мақсадга 
муофиқдир. 
Кичик бизнес корхоналарини хўжалик таваккалчилиги турларини 
суғурталаш уч йўналишда амалга оширилади: 
А) Тадбиркорлик таваккалчиликлари суғуртаси. 
Тадбиркорлик фаолиятининг мақсади фойда олиш, капитал ҳажмини 
кўпайтириш ҳисобланади. Шунинг учун кутилган фойдани йўқотиш эҳтимоли ѐки 

---

67 
кўзланган даромадни ололмаслик ҳолатларидан суғурталаш муҳим аҳамият касб 
этади. 
Фойдани йўқотилишига (ололмасликка) олиб келувчи барча сабаблар икки 
гуруҳга бўлинади: 
1.
Табиий офатлар, авариялар ва бошқа шунга ўхшаш ҳодисалар натижасида 
ишлаб чиқариш жараѐнининг бузилиши. 
2.
Бозор конъюнктурасининг ўзгариши, маҳсулот етказиб берувчи ѐки сотиб 
олувчи томонидан шартномаларнинг бузилиши ва бошқалар. 
Омилларнинг бу иккала гуруҳи ҳам суғурта соҳасида бўлиши лозим. 
Самарали тадбиркорлик фаолиятини янги техника ва технологияларни 
ўзлаштиришга интилишсиз, ишлаб чиқаришни кенгайтириш учун қўшимча 
маблағларни қидиришдаги онгли таваккалчиликсиз тасаввур қилиб бўлмайди. Бу 
йўлдагиларнинг ҳаммаси ҳам муваффақиятни кафолатламайди, йўқотишлар ҳам 
бўлиши мумкин. Бундай техник ва технологик таваккалчиликлардан суғурталаш 
илмий-техник тараққиѐтнинг муҳим қўллаб-қувватловчиси бўлиши мумкин.