Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим

Идентив ўқув мақсадлари: 
1. Метод тушунчасининг моҳиятини айтиб беради. 
2. Педагогик илмий-тадқиқот методларини таҳлил қилади. 
3. Айрим илмий-тадқиқот методларини татбиқ етади. 
6 – саволнинг баёни: 
Инсонлар ҳаёт фаолиятлари давомида хилма-хил вазифаларни бажаради. Нима 
билан шуғулланмасин, уни маълум бир усуллар, йўллар орқали амалга оширади. 
Қадимги Юнонистонда ҳар қандай ишни бажаришнинг йўл ва усулларини метод деб 
атаганлар. Метод маълум бир фаолият тўрини бажаришнинг йўл ва усулларини англатади. 
Илм-фан пайдо бўлибдики, у ўсиб, ривожланиб келмоқда. Бу тараққиёт ҳар бир 
фаннинг ўзига хос илмий-тадқиқот методлари асосида рўёбга чиқади. 
Илмий-тадқиқот методлари маълум даражада фаннинг методологик асосларига ҳам 
боғлиқ бўлади. 
Педагогика ўз мазмунини бойитиш ва янгилаш мақсадида мавжуд педагогик ҳодиса 
ва жараёнларни унинг мақсади ва вазифаларига мувофиқ келадиган усуллар билан 
ўрганади. Шу маънода педагогиканинг илмий-тадқиқот усуллари деганимизда ёш авлодни 
тарбиялаш, билимли қилиш ва ўқитишнинг реал жараёнларига хос бўлган ички алоқа ва 
муносабатларни текшириш, билиш йўллари, услублари ва воситалари мажмуини 
тушунамиз. 
Педагогика ўқитиш, билим бериш, тарбиялаш жараёнларини ва уларнинг моҳиятини 
қуйидагича ўрганишни маъқгллайди: 
1) Уларнинг умумий алоқаси бир-бирини тақозо етиши ва ўзаро таъсир жараёнида 
болаларни ўқитиш ва тарбиялаш, фан, маданият, ахлоқ ва санъат, таълим ва 
тарбиянинг қайерда амалга оширилишидан қатъий назар, узвий боғланишда бўлиши; 
2) Уларнинг тараққий етиш жараёнида вужудга келадиган ўқитиш ва тарбиялаш 
вазифалари, шакллари, усулларининг ўзгариши, амалга оширишнинг мураккаблиги, 
ҳамма болаларни бир хил андозада ўқитиш, тарбиялаш мумкин емаслиги; 
3) Болаларнинг ўсишида уларнинг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олиш, ақлий ва 
хулқий фаолият, сўз ва иш бирлиги мезонларига таяниш; 

---

- 16 - 
4) Болалар камолотига таъсир етувчи анъана, урф-одатлар, улар ўртасидаги 
тафовутларни билиш, аниқлаш асосида яхши билан ёмон, ескилик билан янгилик, 
жамоа ўртасида юз берадиган низоларни ҳисобга олиш, ўзаро танқид, ва ҳ.к. 
5) Фалсафий категориялар – ҳодиса ва моҳият, сабаб ва натижа, зарурат ва тасодиф, 
мазмун ва шакл, имконият ва ҳаққоният, тарихий ва мантиқий, умумий ва хусусий 
кабиларни билиш ва уларни педагогика фани тараққиёти нуқтаи назаридан талқин 
қила олиш ва ҳ.к.