Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим маркази низомий номидаги

Когнитив ривожланиши
Таҳминан 5 ойлигида чақалоқ ҳаётида перелом содир бўлади. бу ушлов акти билан боғлиқдир. Ушлов рефлекси бутун ҳаёти давомида тайёрланаи. У катталар томонидан ташкиллаштирилиб, катталар ва чақалоқнинг биргаликда фаолияти сифатида тўгилади. Ушлов рефлекси – кўз назорати асосида амалга оширилади: чақалоқ ўзининг қўлларини кўриб чиқади, қўлини предметга яқинлаштираётганлигини кузатади. Ушлов рефлекси чақалоқнинг психологик ривожланиши учун муҳим аҳамиятга эга. У билан асосан предметли идрок юзага келади. Қачонки таъсир этувчи кўзга тушса, ҳали образ бўлмайди. образ асосан мавжуд предмет ва тасвир ўртасида амалий, характерли алоқа бўлгандагина юзага келади. Ушлов рефлекси ёрдамида фазовий мўлжал юзага келади, бу қўлнинг чўзилаётгандаги мўлжал, уни давомий эмас, лекин предмет образи схемасидан тубдан четга чиқиб кетади. Мана шу пайтгача предмет идрок қилиш оғиз орқали амалга оширилган бўлса, энди эса чақалоқ предметга қўл чўзиши билан, оғиз ёпилади. ушлов рефлекси ёрдамида чақалоқларнинг қўли ривожланади, бош бармоқнинг ривожланиши содир бўлар экан.
Ҳиссиёт
Қовоқ солган юз ифодалари кўпинча чақалоқда қўрқув ҳиссини уйғотади. Чақалоқнинг ривожланиши учун бу давр муҳим аҳамиятга эга. Айнан мана шу у ўзининг «Мени» ни «очар» экан. бу унинг ижтимоий ривожланиши учун катта қадамдир. нотаниш инсонлар олдидаги қўрқув ҳисси бу уларнинг яқин инсонлари билан чуқур эмоционал боғлиқлигидан далолат бериб (онаси, отаси ёки бошқа яқин инсон).


1 ёшдан уч ёшгача бўлган болаларнинг психомотор ривожланиши
Текшириш материаллари: 7-10 см бўлган ёрқин бўялган ўйинчоқ.
Текшириш методикаси: навбатма-навбат орқаси, қорни билан ётиш ҳолатида бўлган бола кўз олдида 30 см масофада ўйинчоқ қўйилади. Боладан 5-10 секунд давомида ўйинчоққа нигоҳини қаратишга эришилади. Сўнгра секин 50 см масофада ўйинчоқни горизонтал, вертикал ва айлана йўналишларида ўрни ўзгартирилади.
Боланинг реакцияси:
1 ойликда - қисқа муддатга нигоҳини қаратиш (3-5 сек) ва ҳаракатдаги ўйинчоқни 5-10см га чет томонга сурилганда кўзни тепага-пастга қаратиб кузатиш
2 ойлик – ўйинчоққа анча узоқ нигоҳини қаратиш (10-15 сек) ва 10-15 см масофадаги горизонтал йўналишда ҳаракатланаётган ўйинчоқни оҳиста нигоҳ билан кузатиш
3 ойлик – ҳаракатланаётган ўйинчоқнинг горизонтал, вертикал ва айлана йўналишдаги барча траекториясини кўзнинг оҳиста ҳаракати ва бошни буриш ёрдамида кузатиш