Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги бухоро мухандисликтехнология институти

ХV 
МАВЗУ
. ИҚТИСОДИЁТ 
СУБьЙЕКТЛАРИНИНГ 
ХУСУСИЙ КАПИТАЛИ ТАҲЛИЛИ
 
15.1. 
Бозор 
иқтисодиёти 
шароитида 
хўжалик 
юритувчи субьйектларнинг 
хусусий 
капиталини таҳлил 
қилишнинг аҳамияти, 
таҳлил 
вазифалари ва ахборот манбалари 
15.2. Хусусий капитал таркиби, ўзгариши 
ва динамикасининг таҳлили 
15.3. 
Хусусий капитални кўпайтириш 
омилларини 
аниқлаш 
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

КИРИШ 
Ўзбекистон Республикасида жамият тараққиётининг барча жабҳаларида, энг аввало, 
иқтисодий соҳада ислоҳотларни янада чуқурлаштириш ва эркинлаштириш борасида аниқ 
дастур ишлаб чиқилган. Бу дастурни жорий этишдан кўзланган асосий мақсад — 
Ўзбекистоннинг демократик ва бозор ислоҳотларини амалга ошириш, жаҳон ҳамжамиятига 
кенг интеграциялашуви ва барқарор олға бориши учун мустаҳкам замин яратишдир. 
Президентимиз И. Каримов: «Олдимизда турган биринчи ва асосий вазифа — бу изчил 
иқтисодий ўсиш, чуқур таркибий ўзгаришларни амалга ошириш, ишлаб чиқаришни 
мукаммаллаштириш ва илғор технологиялар билан қайта қуроллантиришнинг бош шарти 
бўлган макроиқтисодий ва молиявий барқарорликка эришиш муаммосидир» деб таькидлаган. 
Бу, Республика иқтисодиётида фаолият юритаётган барча соҳа корхоналарининг фойда 
кўриш мақсадида, бозор иқтисодиёти талабларидан келиб чиққан ҳолда ишлаб чиқариши ёки 
хизмат кўрсатишини талаб этади. 
Республиканинг иқтисодий ва молиявий барқарорликка эришишида муҳим омиллар, 
ишлаб чиқариш ҳажмининг ўсиши, пул қадрсизланишини пасайтириш, экспорт ҳажмини 
ошириш ва бошқа шу каби макроиқтисодий ўсишни таьминлаш билан бирга мамлакатда 
фаолият юритаётган ҳар бир корхона, фирма, компанияларнинг хўжалик субьйектлари 
сифатида ривожлантиришни тақозо этади. 
Корхона, фирма ва компанияларнинг иқтисодий мустақил ҳамда молиявий барқарор 
фаолият кўрсатишларида уларни оқилона бошқариш, ҳисоб-китоб юритилишини бозор 
иқтисодиёти талабларига мослаш, молиявий менежмент ишларини тўғри ёьлга қўйиш, бор 
моддий, молиявий ва меҳнат бойликларидан самарали фойдаланган ҳолда ишлаб чиқариш 
ёки хизмат кўрсатишни ташкил этиш, натижада юқори фойда олиб, давлат бюджети олдидаги 
мажбуриятларини ўз вақтида бажариш, резервлар ташкил этиш энг долзарб вазифалардан 
саналади. 
Шу боис, бозор иқтисодиётини эркинлаштириш ҳар биримиздан бухгалтерия ҳисоби, 
иқтисодий таҳлил ва аудит ҳақида билимга эга бўлишимизни талаб этади. Тадбиркорлик 
фаолиятининг муваффақияти, ҳисоб-китобларнинг пухталигига, пул оқимларининг оқилона 
бошқарилишига, молиявий масалалардаги қарорларнинг тўғри ва ўз вақтида қабул 
қилинишига ҳамда молиявий таҳлилнинг сифатли ташкил этилишига узвий боғлиқдир. 
Айниқса, бозорни тўғри ўрганишда, ҳамкорларнинг молиявий ишончлилигини била олишда, 
ўзаро ҳисоб-китоб ишларида ютқазиб қўймаслик ва бойликлардан ўринли фойдалана олишда 
комплекс иқтисодий таҳлилнинг натижаларига асосланиб, бошқарув қарорларини белгилаш, 
фойда олишнинг зарурий шарти эканлиги тажрибада бир неча бор исботланган. 
Еьтиборингизга ҳавола этилаётган «Молиявий ва бошқарув таҳлили» маьрузалар 
матнида корхона, фирма, компанияларнинг маҳсулотлар ишлаб чиқариш ва сотиш, меҳнат ва 
моддий бойликларидан фойдаланиш, асосий ишлаб чиқариш ва давр харажатлари таркиби, 
молиявий натижа ҳамда молиявий ҳолат, асосий воситалар таркиби, пул оқими ва хусусий 
капиталлар ҳаракатини таҳлил қилишнинг услублари содда ва тушунарли тилда ёритилган. 

---