Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта ма

6.4. Картанинг компоновкасини ишлаб чиқиш ва

унинг нашрли нусхасини тайѐрлаш

MapInfo дастурида компоновка ишлари "Ҳисобот" "Отчѐт" дарчасида бажарилади. "Ҳисобот" дарчасида "Карталар", "Рўйхатлар", "Шартли белгиларлар", "Графиклар" дарчаларини ва ранг-баранг матн ва график кўринишдаги ахборотларни (штамп, суратини чизиш, рамка ва бошқалар) жойлаштириш мумкин, шу билан бир қаторда, бундай ҳисоботдан бошқа ишлар учун ҳам намуна шаклда фойдаланиш мумкин.
"Ҳисобот" дарчаси билан унда акс эттирилган дарчалар орасида узвий боғлилик мавжуд, яъни бош-қа дарчаларда содир бўладиган ўзгаришлар, бирданига "Ҳисобот" дарчасида акс этилади. MapInfo да бир нечта нашрли бетли ўлчамга эга бўлган ҳисоботлар яратиш мумкин. Бўлажак картанинг макетига керакли барча ўзгартиришлар киритилгандан сўнг уни принтер, плоттер ѐки бошқа ускуналарда нашр қилиш мумкин.

6.12-расм. Ҳисоб дарчасини яратиш ва унга тасвирни жойлаштириш

Янги ҳисоботни яратиш учун "Дарча" "Окно" — "Янги ҳисобот" "Новый отчѐт" командаларини бажариш зарур. Диалогда ―Дарчаси мавжуд рамкани‖ "Рамка, содержащая окно" кўрсатиш керак. Натижада босма варақ макетини ифодаловчи "Ҳисобот" "Отчет"нинг дарчаси очилади. Ҳисоботнинг бошқа элементларини қўшиш "Рамка‖ тугмаси ѐрдамида ва макет дарчасидаги рамка чегараларини кўрсатиш билан амалга оширилади (6.12-расм).

Эслатма. Картанинг аниқ масштабни ўрнатиш учун карта мавжуд бўлган рамка чегарасида сичқончани чап тугмасини икки марта кетма-кет босиш ва диалогнинг пастки ўнг бурчагида масштаб миқдорини кўрсатиш билан бажарилади. Шунингдек, агар сичқоннинг ўнг тугмасини ҳисобот дарчасида босилса, у ҳолда "макет" босмасини созлашнинг қўшимча имкониятлари пайдо бўлади. Агар макетнинг ўлчов бирлиги метрлар бўлмаса, у ҳолда "Созлашлар” — “Настройки” → “Режимлар” — “Режимы” → “Тизимлар” — “Системы” менюларига кириш ва керакли кўрсаткичларни ўрнатиш зарур.

6.13-расм. Рамкадан фойдаланиб карта компоновкасига қирқим

карталарни жойлаштириш усули

6-боб бўйича назорат саволлари

1. Картографияда нечта тасвирлаш усуллари мавжуд?

2. "Ўлчамли белгилар" усулини картадаги қандай типдаги
объектлар учун қўллаш мумкин?
3. "Нуқталар зичлиги" "Плотность точек" усули объектларнинг
қандай қийматларини ифодалашда қўлланилади?
4. "Устунли диаграммалар" "Столбчатые диаграммы" усули
қандай картографик тасвирлаш усулига тўғри келади?
5. Дастурнинг "Айланали диаграммалар" "Круговые диаграммы"
усули қандай кўрсаткичларни тасвирлаш имконини беради?
6. Айланали ва устунли диаграммалар орқали қандай кўрсаткичлар
картада берилади?
7. "Қийматлар диапазони" "Диапазон значений" усулида мавзули
карталарни яратиш учун ишни қандай тартибда бажариш керак?
8. Картани яратиш услуби ва танланган картографик усулга
асосланган ҳолда картанинг легендасини тузишни изоҳланг?
9. Табиий гурухлар услубида диапазонлар нима асосида тузилади?
10. "Қийматлар диапазони"лари усули бўйича район картасини тузишда қайси услубдан фойдаланмоқ зарур?
11. Мавзули картани яратишда MapInfo дастури шартли белгиларни қандай тарзда яратади?
12. MapInfo дастурида компоновка ишлари кайси дарчасида бажарилади?
13. Бўлажак картанинг макетига керакли барча ўзгартиришлар киритилгандан сўнг уни қандай ускуналарда нашр қилиш мумкин.
14. Ҳисоботга бошқа элементларини қўшиш қандай амалга оширилади?

7-БОБ. MapInfo ГИС дастурининг бошқа имкониятлари