Ўзбекистон республикаси олий ва ўрата махсус таълим вазирлиги солиқ академияси

7-chizma. Yotiq kesmada yal’i talab va yal’i taklif muvozanatining o’zgarishi.

Tik kesmada ishchi kuchi va ishlab chiqarish quvvatlari to’liq foydalaniladi, shu sababli yal’i talabning kengayishi faqat narx darajasiga ta’sir ko’rsatadi, ya’ni uni oshiradi. Milliy ishlab chiqarishning real hajmi esa o’zgarishsiz qoladi (8-chizma).

‘

AS

‘₂
‘₁ AD₂

AD₁

0 Q_s Q

8-chizma. Tik kesmada yal’i talab va yal’i taklif muvozanatining o’zgarishi.

Chizmadan ko’rinib turibdiki, tik kesmada yal’i talab miqdorining AD₁dan AD₂ga oshishi faqat narx darajasini R₁dan R₂ga qadar o’sishiga olib kelmoqda, milliy ishlab chiqarish hajmi esa ‘otenstial daraja - Q_s hajmida qolmoqda. Chunki bu chegarada iqtisodiyot o’zining barcha ishlab chiqarish imkoniyatlarini ishga solib bo’lgan hisoblanadi.

Oraliq kesmada yal’i talabning kengayishi bir vaqtning o’zida milliy ishlab chiqarish real hajmining ko’’ayishiga va narx darajasining oshishiga olib keladi (5-chizma). Chizmadan ko’rinadiki, yal’i talabning AD₁dan AD₂ga o’sishi yal’i taklif egri chizig’i bo’ylab milliy ishlab chiqarish hajmining Q₁dan Q₂ ga qadar ko’’ayishiga olib kelmoqda. Biroq, bu ko’’ayish ayni ‘aytda narxlar darajasini ham R₁dan R₂ga oshirmoqda. Bu esa oraliq kesmada iqtisodiyotdagi ishlab chiqarish resurslari asta-sekin to’la bandlik holatiga o’tayotganligini, qo’shimcha quvvatlarning ishga tushirilishi tobora o’sib boruvchi xarajatlar orqali amalga oshishini anglatadi.
‘

AS






‘₂




‘₁ AD₂

AD₁

0 Q₁ Q₂ Q