Ўзбекистон республикаси олий


Мустаҳкамлаш учун саволлар



Download 1,7 Mb.
Pdf ko'rish
bet116/141
Sana24.02.2022
Hajmi1,7 Mb.
#193439
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   141
Bog'liq
умумий тилшунослик (2013)

Мустаҳкамлаш учун саволлар: 
1. Валентлик таҳлил методи қандай метод? 
2. Сўз валентлиги нима? 
3. Феъл валентлиги нима? 
Асосий тушунчалар: 
1. Валентлик таҳлил методи – сўзнинг нутқ фаолиятидаги семантик- 
синтактик, функционал фаоллигини ўрганади, унинг маъно жиҳати билан 
боғлиқ имкониятларини ёритади. Ушбу метод сўзнинг маъноси асосида 
бошқа сўзлар билан семантик муносабатга киришувини, уларни ўзига 
бириктириш хусусиятларини текширади. 
2. Сўз валентлиги – сўзнинг маъно имконияти – маъно та-лаби асосида 
бошқа – талаб қилинган сўзлар билан бирикиши. 
3. Феъл валентлиги – феълнинг семантик имкониятига кўра гапнинг 
тузилишини, унинг қандай сўзлардан таркиб топишини белгилайди.
 
7. Экспериментал – фонетик таҳлил методи 


253 
Фонетик системанинг экспериментал фонетика соҳаси бўлиб, у нутқ то-
вушларини махсус техник воситалар, асбоблар ёрдамида ўрганиши билан 
муҳимдир. Экспериментал фонетика нутқ товушларини тадқиқ қилишда 
экспериментал (ёки инструментал) фонетик методдан фойдаланади. Экспе-
риментал фонетик метод нутқ товушларини, просодемик ҳодисаларни (маса-
лан, интонация, пауза, ритм) ўрганишда товушларни ёзиб олувчи, уларни, 
моҳиятидан келиб чиқиб, таҳлил қилувчи махсус техник воситалардан, ас-
боблардан фойдаланади.
Ушбу метод тилнинг товуш системасини текширишда бир қатор махсус 
усулларни қўллайди. Мазкур усуллар нутқ товушларини тадқиқ қилиш 
мақсади ва вазифасидан, қўлланиладиган, фойдаланиладиган таҳлил восита-
ларининг характеридан келиб чиқиб, ўз ичида бир нечта турга бўлинади.
Экспериментал – фонетик метод ўз ичида соматик, пневматик ва электро-
акустик (ёки электрографик) турларга бўлинади.
1. Соматик усулнинг ўзига хослиги шундаки, у гапириш (сўзлаш) физио-
логик жараёнларининг соматик (жисмоний, тана билан боғлиқ) ифодасини 
текшириш орқали фонетик ҳодисалар ҳақида маълумот беради, хулоса 
чиқарди .Бу жараёнда артикуляция аъзоларини суратга олиш, нутқ аппарати-
нинг рентген тасвирини тушириш, нутқ фаолияти давомида нафас олиш ва 
чиқариш ҳолатини ўлчаш каби жараёнлар соматик усулнинг фонетик ҳодиса-
ларни - нутқ товушларини текшириш йўллари (приёмлари) сифатида хизмат 
қилади. Демак, соматик усул, умумийлик сифатида, қайд этилган йўллар, ху-
сусийликлар орқали иш олиб боради.
2. Пневматик усуллар орқали эса нутқ аъзоларининг талаффуз жараёни-
даги ҳаракати, ҳаво оқимининг оғиз, бурун ва бўғиз бўшлиғидаги ҳаракати 
натижасида ҳосил бўлувчи асосий овоз, товуш (тон) ва шовқинларнинг ўзга-
риши аниқланади.

Download 1,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   141




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish