Бронхиал астма (зиқнафас касаллиги). Бронхиал астма касаллиги экспиратор нафас сиқилиши (бўғилиш) тутиши (приступи) билан характерланиб (таърифланиб), бронхлар ва кичик бронхларни ичининг торайиши ва уларда зкссудатнинг пайдо бўлишидан келиб чикишидир.Шифобахш жисмоний тарбиясини қўллашга карши далиллар: нафас олиш ва юрак функцияларининг етишмаслиги, тана хароратининг кўтарилиши (37°).ШЖТ нинг вазифалари: бронх ва бронхиолларни спазмини (қисилишини) камайтириш ва йўқотиш, ўпканинг вентилляция ва дренаж функцияларини яхшилаш нафас олиш мускулларини мустахкамлаш ва кўкрак қафасини кўзгалувчанлигини ошириш, ўпка эмфиземасининг (кенгайишининг) ўсишини олдини олиш,тўқималар-да кон ва лимфа айланишларни яхшилаш, марказий асаб системасида тормозланиш ва қўзгалиш жараёнларини вазминлигини тиклаш, усиб борувчи жисмоний харакатларга мослашиш бутун организмни соғайтириш ва мустахкамлаш.Дарслар якка тартибли, кичик гурухли ва гурухли усулларда ўтказилади.Шифобахш жисмоний тарбияси усули беморнинг ёши, холатининг оғирлиги, нафас сиқилишининг тезлиги, кардиореспиратор системаларининг функционал холатига караб якка тартибда тузилади.
Қўлланадиган дастлабки холатлар: кроватнинг бош тарафини кўтарилган холатда орқада ётиш, стулнинг суянчигига суялиб утириш, бу эса кўкрак қафасини яхши экскурсия бўлишига ёрдам беради ва нафас чиқаришни енгиллаштиради.Нафас олиш гимнастикаси (кўкрак, диафрагмал, товушли), оддий гимнастика машклари ва орқани массаж килиш ишлатилади.Кичик гурухли вв гурухли дарслар куйидаги дастлабки холатларда ўтказилади: ўтирган стулни ушлаб турган ва турган холатлар.Дарслар куйидаги шаклларда ўтказилади: даволаш гимнастикаси муолажаси, эрталабки бадантарбия, беморларга бериладиган ўзига хос топшириқлар, дозали сайр қилиш.Даволаш гимнастика муолажаси дарсларида қуйидаги махсус машқлар қўлланилади: нафас олиш машқлари нафас чиқаришни узайтирган холда, унли ва ундош харфларни айтиб, диафрагмал нафас олиш, қўл мускулларини бўшаштириш учун машқлар, корин мускулларини мустахкамлайдиган машқлар.Нафас олишнинг ритмини, чукур нафас олиш ва нафас чикариш давоматининг оширишини тиклайдиган махсус нафас олиш машқларидан ташкари дарсларга оддий, енгил бажариладиган гимнастика машқлари, қуйидаги кўринишларда оёк ва қўлларнинг букилиши, ёзилиши, келтириш- қайтариш, айлантириш машқлари, шунингдек тананинг ёзилиши,олдинга ва ён томонга энгашиш машқлари киргизилиши керак.Аста-секин кучлантирувчи (медболлар, гантеллар) снарядлар билан (гимнастика ёғичи ва коптоклар) ва снарядларда (гимнастика нарвони ва скамейкалари) машқлари қўшилади.Кўкрак қафаси қовурғалар ораси, билак ва орқа мускулларини массаж қилиш тавсия этилади. Беморнииг касалхонадан чиққанидан сўнг шифобахш гимнастика дарсларини шифокор назорати остида поликлиника ёки шифокорлик жисмоний тарбия диспансерида давом этирилади.Шифобахш гимнастика билан бирга дозали эшкак эшиш, чанғида ва конькида юриш, югуриш, сузиш, воллейбол, баскетбол, терренкур за бошкалар қўлланиши керак.
Do'stlaringiz bilan baham: |