Zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati

Himoya vositalaridan foydalanishning umumiy qoidalari 
1.2.19. Ma‘lum kuchlanishga mo‗ljallangan elektr himoya vositalaridan 
kuchlanishi ushbu miqdordan katta bo‗lmagan elektr uskunalaridagina belgilangan 
maqsadda foydalanish lozim. 
1.2.20. Asosiy elektr himoya vositalari yopiq xonalarda o‗rnatilgan elektr 
uskunalarida qo‗llash uchun mo‗ljallangan, ochiq elektr uskunalari va havo elektr 
uzatish tarmoqlarida esa faqat quruq havo sharoitlarida ishlatishga mo‗ljallangan. 
Ochiq havodagi namgarchilik paytlarida ushbu sharoitlarga mo‗ljallangan himoya 
vositalaridan foydalanish lozim. 
Himoya vositalarini tayyorlash, sinash va ishlatish, faqat belgilangan davlat 
standartlari, texnik shartlar va yo‗riqnomalarga muvofiq amalga oshiriladi. 
1.2.21. Himoya vositalarini ishlatishdan oldin, ishchi ushbu himoya 
vositalarini ishga yaroqliligi, tashqi tomonida shikastlangan joyi yo‗qligi, 
changdan tozalab artilgan holda, unga bosilgan shtampga asosan, yaroqlilik 
muddatini tekshirishi lozim. Dielektrik qo‗lqoplar ishlatishdan oldin ularni 
barmoqlari tomon burab, teshigi bor-yo‗qligini tekshirib olish zarur. Ishga 
yaroqlilik muddati o‗tib ketgan himoya vositalaridan foydalanish man qilinadi. 
 
2. AYRIM TURDAGI HIMOYA VOSITALARIGA QO‗YILADIGAN 
TALABLAR VA ULARDAN FOYDALANISH QOIDALARI
2.1. Elektr himoya vositalari 
Umumiy nizomlar 
2.1.1. 1000 V dan Yuqori kuchlanishli elektr uskunalarida ishlatiladigan 
himoya vositalarining izolyatsiyalovchi qismi dastak tomonidan elektr 
izolyatsiyalovchi materialdan qilingan ajratgich halqa yoki tirgovich bilan 
ajratiladi. Ajratgich halqaning tashqi diametri dastakning tashqi diametridan 
kamida 10 mm ga ortiq bo‗lishi kerak. Izolyatsiyalovchi qism bilan dastak 
chegarasini faqat bo‗yoq bilan ajratib qo‗yish man qilinadi. Ajratgich halqa esa 
izolyatsiyalovchi qismning bir bo‗lagi hisoblanadi. 1000 V kuchlanishgacha 
bo‗lgan elektr uskunalarida ishlatiladigan himoya vositalaridagi tirgovichning 
balandligi texnik shartlarda keltirilgan talablarga mos kelishi lozim. 
Himoya vositalarini ishlatish jarayonida ularning ajratgich halqa yoki 
tirgovichni tashqarisidagi izolyatsiyalovchi qismiga tegish man qilinadi. 
2.1.2. Elektroizolyatsiyalovchi trubkadan qilingan himoya vositalari 
konstruktsiyasida trubka ichiga chang va suv kirishiga qarshi chora ko‗rilgan 

---

121 
bo‗lishi zarur. Ushbu talab izolyatsiyalovchi chang tortuvchi shtangalarga taalluqli 
emas. 
2.1.3. SHtanga va kuchlanish ko‗rsatgichlarning konstruktsiyasi va ishchi 
qismining o‗lchamlari uskunalarning (qutblari) fazalari orasida va ularni yerga 
ulangan qismiga nisbatan tutashuviga imkon bermasligi darkor. 
2.1.4. Izolyatsiyalovchi himoya vositalarining loklangan yuzasi buzilgan 
yoki boshqa nosozliklar aniqlangan taqdirda ularni ishlatish man qilinadi. 
2.1.5. 1000 V dan yuqori kuchlanishli elektr uskunalarida izolyatsiyalovchi 
shtangalar (o‗lchov shtangalaridan tashqari) yerga ulash uchun, izolyatsiyalarni 
changdan tozalash uchun izolyatsiyalovchi qisqichlar, elektr o‗lchovchi va 
kuchlanish ko‗rsatgichlaridan dielektrik qo‗lqop kiyib foydalanish zarur. O‗lchov 
shtangalari bilan ishlaganda dielektrik qo‗lqopdan foydalanish zarur emas.