Zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati

4. Kombinatsiyalangan raqamli asboblar
Hozirgi zamon elektronikasi-ning elementlar bazasi keng imkoniyatlarga ega bo‘lgan raqamli o‘lchov asboblarini yaratishga imkon beradi.
Kombinatsiyalangan raqamli asboblar (KRA) ning asosiy qismi – integrallovchi xossaga ega o‘zgarmas tok kuchaytirgichidan iborat. KRA ning kirish qismiga o‘zgaruvchan tokni o‘zgarmas tokka aylantiruvchi, o‘rtacha, ta’sir etuvchi yoki amplituda qiymatlarini o‘zgartiruvchi, qarshilik, induktivlik va sig‘imni kuchlanishga o‘zgartiruvchi o‘zgartkichlar ulanadi.
KRA yordamida rezistor qarshiligini o‘lchashni misol tariqasida ko‘rib chiqamiz (9.11 - rasm). R_x kuchaytirgich K ning manfiy teskari bog‘lanish zanjiriga ulanadi.

9.11- rasm. Kombinatsiyalangan raqamli asbob sxemasi.

Qo‘llanilayotgan kuchaytirgichlarda kuchlanish bo‘yicha kuchaytirgich koeffitsiyenti juda katta bo‘lgani uchun rezistor R_x kuchaytirgichga ulanganda kuchaytirgichning chiqish qismida kuchlanish hosil bo‘ladi. K ning kirish qismidan o‘tuvchi tok kichik bo‘lganligi sababli asosiy tok R_x rezistor qarshilik orqali o‘tadi. Shuning uchun K ning chiqish kuchlanishi:
bo‘ladi.
KRA turkumiga raqamli SHCH-4313 rusumli asboblarni misol qilib keltirish mumkin. Bu asboblar 5 mV dan 500 V o‘zgarmas va o‘zgaruvchan kuchlanishni, 5 mkA dan 500 mA o‘zgarmas va o‘zgaruvchan tokni, 50 Om dan 5000 kOm li qarshilikni o‘lchashga mo‘ljal-langan. Qayd etilgan parametrlarni 45 – 20000 Gs diapazonda o‘lchashi mumkin. Asbob 220 V o‘zgaruvchan kuchlanishli tarmoqdan yoki 17,5 V li avtonom manbadan ta’minlanadi. Og‘irligi 3 kg, gabarit o‘lchamlari 300×70×300 mm.