Ўзбекистон республикаси навоий кон-металлургия комбинати давлат корхонаси

1- илова

Гурух билан ишлаш қоидалари Гурух аъзоларининг хар бири - ўз шерикларининг фикрларини хурмат килишлари лозим; - берилган топшириқлар бўйича фаол, хамкорликда ва масъулият билан ишлашлари лозим; - ўзларига ёрдам керак бўлганда сўрашлари мумкин; - ёрдам сўраганларга кўмак беришлари лозим; - гурухни баҳолаш жараёнида иштирок этишлари лозим; "Биз бир кемадамиз, бирга чўкамиз ёки бирга кутиламиз" қоидасини яхши билишлари лозим.

2-илова

Ишлаб чиқариш захиралари, хом ашё, ярим тайёр махсулотлар, келгуси давр харажатлари тушунчаларининг мазмуни. Айланма маблағлардан қандай холларда фойдаланилади? Айланма маблағлар таркибини (4.1.расм) тушунтиринг

3-иловa
Баҳолаш мезонлари ва кўрсаткичлари (балл)

Гуруҳ	1 топшириқ	2 топшириқ	3 топшириқ (ҳар бир савол 0,3 балл)			Баллар йиғиндиси
	(2,0)	(2,0)	1-савол	2-савол	3-савол	(5,0)
1
2

4- иловa
Б.Б.Б. усули асосида билимларни синаш учун тарқатма материаллар

	тушунча	биламан “+”, билмайман “-”.	билдим “+”, била олмадим “-”.
1	Айланма ишлаб чиқариш фондлари гуруҳлари
2	Ресурсларни меъёрлаштиришда усуллар
3	Келгуси давр харажатлари
4	Меъёрлаштирилувчи айланма маблағлар
5	Иқтисодий ресурсларнинг чекланганлиги
6	Меъёрлаштирилмайдиган айланма маблағлар
7	Айланма маблағлардан самарали фойдаланиш кўрсаткичлари

4.1-расм. Айланма маблағлар таркиби


Топшириқлар:
1.Қандай ресурсларнинг чекланганлиги Ўзбекистоннинг иқтисодиётини ривожланишини секинлаштиради?
Сизнинг фикрингизча ресурсларнинг чекланганлик муаммосини қандай хал килиш мумкин?
2. Куйида келтирилганлар тўғрими ёки нотўғрими:
а) ресурслар ноёблиги моддий эхтиёжларнинг чексизлиги билан ифодаланади;
б) ишлаб чиқарилаётган товар ва хизматлар микдорини билиш орқали хар доим ишлаб чиқариш кимлар учун ривожланганлигини билиш мумкин;
в) бугунги кунда анъана ва тажрибалардан қарорларнинг қабул килишнинг асосий механизмлари сифатида аввалги йиллардагига нисбатан кўпрок фойдаланилади;
г) келажакда ишлаб чиқаришнинг ривожланиши учун, захирани таъминлаш учун ишсизликнинг ўсиб бориши кўллаб-кувватланади;
д) ишлаб чиқариш имкониятларининг гурухи чизиғи ноёблик, муқобил харажатлар ва муқобил танлов кабиларни ифодалайди;
е) агар иқтисодиёт самарали бўлса, бу иқтисодий шароитга даромаднинг камайиб бориш қонуни амал килмайди;
ё) иқтисодий ўсиш ишлаб чикарилаётган неъматлар ва хизматлар хажмининг ўсганлигини ва гурухи чизиқни чап томонга сурилишини ифодалайди;
ж) озиқ-овқат махсулотлари ресурс эмас;
з) агар ишлаб чиқариш имкониятларининг чегараси юқорига қараб сурилса, у холда аҳолининг ўсишидан хавотирланмаслик керак;
и) агар ишлаб чиқариш имкониятлари моделида иқтисодиёт ишлаб чиқариш имкониятлари чегарасида жойлашса, демак у ўз ресурларидан керагича фойдаланмайди.

1-мaсaлa.

Кoрxoнa рaҳбaри xoдимлaридaн биригa инфляция мунoсaбaти билaн oйлик мaoш oширилиши учун икки вaриaнтни тaвсия этди.
1-вaриaнт: xoзиргa дaмдaн бoшлaб йилигa 1200 ш.п.б. булгaн мaoш йил буйи узгaрмaйди. Кeйинги йилдaн бoшлaб мaoш 200 ш.п.б. oшиб бoрaди.
2-вaриaнт: шу дaмдaн бoшлaб 1200 ш.п.б.дaги йиллик мaoш ўзгaрмaйди. Xaр ярим йилликнинг oҳиридa эсa йиллик мaoшгa 50 ш.п.б. тенг миқдoрдa қўшимчa пул қўшилaди.
Сaвoл: вaриaнтлaрдaн қaйси бири xoдим учун қулaйрoк?

2-Масала
Мукаммал рақобат шароитида фаолият кўрсатувчи фирма бир йилда 1750 минг сўм ўртача ўзгарувчан харажатларда ва 2500 минг сўм ўртача ишлаб чиқариш харажатларида 20 мингта телефон ишлаб чиқаради. Фирма бозор баҳоси 25,0 минг сўмга тенг бўлган бир дона телефон ишлаб чиқарса қанча фойда олиши мумкин?