Ўzbekiston respublikasi moliya vazilrligi мавзу: Социология фан сифатида. Социология структураси Бажарди; 14-128 гуруҳ талабаси Тохирова Н. Б

O`zbekiston Respublikasi Markaziy Bankining majburiy zaxiralash normasi

Amal kilish sanasi	Muddatsiz va muddati 3 yilgacha bo`lgan depozitlar bo`yicha	3 yildan ortik muddatli depozitlar bo`yicha	Xorijiy valyutadagi depozitlar bo`yicha
01.06.1996 y. gacha	30%	10%	0%
01.06.1996 y.dan	25%	10%	0%
01.12.1997 y.dan	20%	10%	0%
01.03.2000 y.dan	20%	20%	0%
04.07.2004 y.dan	20%	20%	0%
01.02.2005 y.dan	15%	15%	5%

Bunday pasayish pul mul’tiplikator mikdorining kattalashishiga va albatta iktisodiyotda pul taklifining ko`payishiga olib keladi.Tijorat banklari ortikcha rezervlarining ko`payishi ularning aktiv operatsiyalarini ko`paytiriadi va bu iktisodiyotning real sektori rivojlanishiga ijobiy ta`sir ko`rsatadi.

Pul kredit siyosati vositalari albatta aloxida-aloxida ishlatilishi shart emas. Aksincha ko`pincha bir necha vosita birdaniga ko`llanilishi, ya`ni kompleks siyosat o`tkazish amaliyotda tez-tez uchrab turadi.

Xo`sh, pul-kredit siyosatining okibatlari kanday? Davlat tomonidan amalga oshiriladigan pul-kredit siyosati YAIM, bandlik va baxolar darajasiga bevosita ta`sir ko`rsatadi. Faraz kilaylik, iktisodiyotda ishlab chikarish kiskarmokda va ishsizlar soni ortib bormokda. Bunday sharoitda davlat Markaziy bank orkali pul taklifini biz yukorida ko`rib chikkan vositalar yordamida oshirishga xarakat kiladi. Natijada pul taklifi o`sadi, foiz stavkasi esa kamayadi. Bu esa investitsiyalarga bo`lgan talabni oshiradi va o`z navbatida, YAIM mikdorining ko`payishiga olib keladi. Bu bilan davlat ma`lum davrda o`z maksadiga erishadi, ishlab chikarishning orkaga ketishi to`xtaydi, ishsizlar soni kamayadi, jamiyatning daromadlari esa oshadi.

Pul-kredit siyosatining okibati to`grisida gapirganda, bu siyosatning kiska muddatli va uzok muddatli okibatlarini farklash kerak. Agarda kiska muddatli davrda davlat pul taklifini oshirilishi natijasida YAIM mikdori o`sishini ragbatlantirilgan xamda ma`lum darajada samaradorlikka erishilgan bo`lsa, uzok muddatli davrda bu choralarning samaradorligi pasayishi mumkin.