Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

Ijtimoiy birliklar va guruhlar.
Ijtimoiy birliklar va guruhlar ijtimoiy tuzilmaning muhim 
elementi hisoblanadi. Ular kishilarning umumiy ijtimoiy belgilari mavjudligi bilan ajralib 
turadigan birlashmalaridir
. Mazkur belgilar qatoriga guruh uchun umumiy sanalgan ehtiyojlar va 
manfaatlar, qadriyatlar va me‘yorlar, turmush tarzi, ijtimoiy mehnat taqsimotidagi o‗rin va ular 
bilan bog‗liq ijtimoiy rollar kiradi. Ijtimoiy guruh xususiyati va tipi uning xulq-atvorini va 
jamiyatning ijtimoiy kichik tizimidagi o‗rnini ham belgilaydi. Ehtiyojlar va manfaatlarning birligi 
ijtimoiy birliklar va guruhlarni birlashtiruvchi asosiy belgi hisoblanadi. Mazkur ehtiyojlar va 
manfaatlar ijtimoiy birliklar va guruhlarning jamiyatdagi mavqei bilan belgilanadi. Ijtimoiy birliklar 
va ijtimoiy guruhlar ijtimoiy bir jinslilik va barqarorlik darajasiga ko‗ra farq qiladi. Ijtimoiy 
guruhlarga taqqoslaganda ijtimoiy birliklar ijtimoiy jihatdan turli jinsliligi va tashkiliy jihatdan 
murakkabligi bilan ajralib turadi. Ijtimoiy birliklarga jumladan etnik va konfessional birliklar, 
ekologik, siyosiy harakatlar, sport yoki havaskorlarning uyushmalari kabi jamoat birlashmalari 
misol bo‗lishi mumkin.
Ijtimoiy birliklar va guruhlar turli asoslarga ko‗ra tasniflanadi. Jumladan, katta va kichik 
ijtimoiy guruhlar farqlanadi. Kichik guruh a‘zolarining yaqinligi, aloqalarning mustahkamligi, 
munosabatlarning norasmiyligi, bevosita shaxsiy aloqalar o‗rnatilgani, umumiy qadriyatlar va xulq-
atvor qoidalari amal qilishi bilan tavsiflanadi. Kichik guruhga korxona, muassasaning mehnat 
jamoasi, oila misol bo‗lishi mumkin. 
Jamoa – umumiy faoliyat, manfaatlar va xulq-atvor 
qoidalarining birligi belgisiga ko‗ra uyushgan kichik ijtimoiy guruh (masalan, mehnat, o‗quv, 
harbiy, sport jamoalari
). 
Oila – jamiyatning nikohga yoki qon-qarindoshlikka asoslanadigan 
muhim instituti. Oilaviy munosabatlar nasl qoldirish uchun zarur shart-sharoitlar yaratadigan va 
bolalarni tarbiyalash, ularga jamiyatning madaniy an‘analarini singdirishga qulay zamin 
hozirlaydigan shaxslararo o‗zaro aloqalarning norasmiyligi bilan ajralib turadi. Oilaviy 
munosabatlar qarindoshlik aloqalari bilangina cheklanmaydi: ular oila a‘zolarining bir-biri oldida 
o‗zaro ma‘naviy javobgarligi, birgalikdagi mehnat va turish-turmush hamda ular bilan bog‗liq 
bo‗lgan va huquq bilan tartibga solinadigan mulkiy munosabatlar bilan mustahkamlanadi.