Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

Erkinlik qadriyat sifatida
inson uchun ulkan ahamiyatga ega. Bu kategoriyaning falsafiy 
talqini quyidagi ta‘rifda o‗zining ayniqsa aniq ifodasini topgan: erkinlik – bu insonning ob‘ektiv 
zaruriyatni bilishga tayangan holda o‗z manfaatlari va maqsadlariga muvofiq ish ko‗rish 
qobiliyatidir.
Erkinlik doim va hamma joyda eng buyuk qadriyat hisoblanadi. Boshqa hollarda 
bo‗lganidek, erkinlik uni inson anglagan taqdirdagina qadriyatga aylanadi. Erkinlikning qimmati 
anglab etilmagan, inson o‗zini boshqa odamlar bilan teng jonzot sifatida idrok etmagan joyda o‗ziga 
qadriyat sifatida yondashish ham, insonning qadr-qimmati ham mavjud bo‗lmaydi. O‗zining 
erksizligini tushunish va erkinlikning qimmatini anglab etish tub ijtimoiy o‗zgarishlar davrida 
ayniqsa bo‗rtib namoyon bo‗ladi.
Erkinlik
– barcha odamlarning sivilizatsiya yutuqlaridan teng darajada foydalanish va o‗z 
mehnati mevalarini va o‗z taqdirini tasarruf etish huquqi. Erkinlik yo‗l tanlash imkoniyatidir. Ongli 
ravishda amalga oshiriladigan har qanday yo‗l tanlash kabi, erkinlik ham shaxs uchun muqobil 
imkoniyatlardan birini afzal ko‗rish va boshqasidan voz kechish bilan bog‗liq. Yo‗l tanlash 
shaxsning keyingi faoliyatini cheklovchi omilga aylanmasligi uchun u muhim qoidaga amal qilishi 
lozim: har safar yo‗l tanlashni amalga oshirayotganda keyingi yo‗l tanlashlar istiqboli 
toraymasligiga, balki insonga o‗zining Yangi kasbiy, axloqiy va intellektual imkoniyatlarini 
aniqlash imkonini berib, kengayib borishiga erishishga harakat qilish kerak.

---

233 
Shunday qilib, biz ko‗p sonli rang-barang qadriyatlar mavjudligini aniqladik va ularni 
tasniflashni amalga oshirdik. Endi barcha real qadriyatlar inson ongining omiliga aylanadimi, degan 
savolga javob topishimiz lozim.
Yo‗q, hamma qadriyatlar ham amalda inson ongining omiliga aylanavermaydi. Ba‘zan bu 
insonning o‗ziga bog‗liq bo‗lgan ob‘ektiv sabablarga ko‗ra Yuz beradi. Individ tomonidan anglab 
etiladigan va uning e‘tiqodlari qatoridan o‗rin oladigan qadriyatlar uning harakatlari tarzini 
belgilovchi mo‗ljallarga aylanadi. Boshqacha aytganda, anglab etilgan qadriyatlar shaxsning 
qadriyatlarga bo‗lgan munosabatiga aylanadi.