Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti



Download 4,31 Mb.
Pdf ko'rish
bet111/665
Sana02.02.2022
Hajmi4,31 Mb.
#425111
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   665
Bog'liq
falsafa etika va estetika mantiq (1)

Abu Rayhon Beruniy
(973 — 1048) deyarli barcha fan sohalarida ijod etgan buyuk qomusiy 
alloma va mashhur mutafakkirdir. U yaratgan 152 ta asardan 28 tasi bizgacha etib kelgan. Uning 
tabiatni o‗rganishdagi xizmati kattadir. Alloma jismlarning o‗zaro tortiShuvi, Quyosh va Oyning 
tutilishi, zarra, inersiya va sun‘iy tanlanish, rivojlanish anomaliyasi, Er qa‘rida ro‗y beradigan 
geotektonik siljishlar, Er qiyofasining tadrijiy tarzda o‗zgarib turishi, xilma — xil olamlar 
to‗g‗risida ilmiy bashoratlarni ilgari surgan. Uning falsafiy qarashlari tabiiy-ilmiy qarashlari 
ta‘sirida shakllandi. U modda va zamon, qonuniyat, zaruriyat va tasodifiyat, harakat va rivojlanish, 
ziddiyat, sabab va oqibat kabi falsafiy muammolarga katta e‘tibor bergan. 
Beruniyning asarlarida bilish masalalari muhim maqomga egadir. Bilishga bo‗lgan 
qiziqishning ikkita sababi bor. Birinchidan, bu o‗ziga xos lazzatdir. Ikkinchidan, bilishdan maqsad 
odamlar ehtiyojlarini qondirishdir. Bilish sezgilar etkazib bergan ma‘lumotlardan boshlanadi. Ular 
bilishning yuqori bosqichi aqliy bilish uchun o‗ziga xos ko‗makchi va asos bo‗lib xizmat qiladi. 
Bilimning chinligi kuzatuv va sinov — tajriba orqali belgilanadi. Ular tufayli ashyolarning muhim 
jihatlari o‗rganiladi, ularning miqdoriy tomonlari aniqlanadi, bilish jarayonining samaradorligi 
oshib boradi. 
Beruniyga ko‗ra, inson qiyofasi tabiat ta‘sirining natijasidir. Uning ichki qiyofasiga kelsak, 
uni inson cheksiz sa‘y-harakatlar oqibatida tubdan o‗zgartirishi mumkin. Har bir kishi o‗z xulq-
atvorining sohibidir. Jamiyat tadrijiy o‗zgarishlar orqali rivojlanib boradi. Adolat, fuqaro uchun 
g‗amxo‗rlik, zulmni bartaraf etish, jamiyatni aql va adolat tug‗i ostida boshqarish mutafakkirning 
idealidir. 

Download 4,31 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   665




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish