Ўзбекистон республикаси маданият вазирлиги эстрада хонандалиги

Таълим жараёнини ташкиллаштириш
“Эстрада хонандалиги” синфида ўқув-тарбиявий ишнинг асосий шакли –ўқитувчининг ўқувчи билан ҳафтасига 2 академик соат ҳажмида, якка машғулот шаклида ўтказадиган дасрдир.
Ўқувчи ўзини шунчаки яккахон хонанда эмас, кўпроқ саҳнада куйлаётган актёрдек ҳис этиши керак. Машғулотларда сольфеджио, саҳна ҳаракати каби фанларда олинган билимлардан фойдаланиш, шунингдек, мунтазам равишда техник воситалар билан ишлаш зарур – булар турли модификациядаги микрофонлар ва бошқа аппаратуралардир.
Ўқитувчи боланинг мелодик ва гармоник эшитиш қобилияти ҳамда мусиқий хотирасини ривожлантиришга катта эътибор қаратиши керак. Юқори синфларда товуш баландлиги импровизациясидан фойдаланган ҳолда, мусиқий мавзу ичида импровизация қилиш кўникмаларини ривожлантириш зарур. Ўқитувчи таълимнинг барча йиллари давомида вазифаларни тобора мураккаблаштириб, куйлаш имкониятлари диапазонини кенгайтириб, ўқувчилардаги муҳим вокал кўникмалари (нафас, товушни йўналтириш, интонация, дикция, актёрлик иши)нинг шаклланиши ва ривожланишини кузатиб боради.
Ўқувчилар томонидан куйланаётган асар ижроси сифатини оширишга ўқитувчининг қўшиқ характери ва ўзига хослигини ажратиб кўрсатган ҳолда, бадиий образлар устида батафсил ишлаши катта таъсир кўрсатади. Бу ерда репертуар ҳам кам аҳамиятли эмас. Уни танлашда ўқитувчи болаларнинг мусиқий-бадиий дунёқарашини кенгайтириш заруриятини ёдда тутиши керак. Шу боис ҳар бир ўқувчининг репертуарига ўзбек муаллифлари асарлари билан бир қаторда, жаҳон маданияти “юлдузлари” асарлари ҳам киритиши керак. Вақт ўтиши билан бу репертуар ўқув вазифаларига кўра мураккаблашиб, ўзгариб бориши лозим.
Таълимнинг ижобий шароитларида боланинг овози тембр, динамик жиҳатдан ривожланиб, диапазони кенгайиб боради. Овоз аппаратини машқ қилдириш регистрли ривож (овоз ва кўкрак), мускуллар сезгисининг ўз-ўзини бошқаруви ҳисобига яхшиланади. Овоз жаранги ҳам яхшиланади. Мутацион давр енгил ва тез ўтади.
Ушбу ихтисослик бўйича ўқитишнинг якуний мақсади – ўқувчи парвозли товуш билан, тембрал, ёрқин жарангга сабаб бўлувчи товушларни аниқ садолантириб, эркин куйлашга эришишидир. Бунда бош эстетик тамойил – вокал жараёнидаги техник ва бадиий томонларнинг ўзаро уйғунлашиб кетишидир. Кутилган натижаларни текшириш йўли – ўқувчиларнинг минус фонограмма остида турли характердаги қўшиқлар ва назорат дарслари ҳамда концертларда а капелла ижро этишларидир.