Ўзбекистон республикаси ќишлоќ ва сув хўжалиги вазирлиги

8-chizma. 
Jarayonli-yo„naltirilgan 
byudjetlashtirish (mahsulotdan to 
mablag„gacha yuritiladi) 
o‗
Jara
y
o
n
li
o
zg
ari
sh
Xarajatlarni taqsimlanishini o‗zgarishi 
Mablag‗larni 
sarfini 
jarayonlarga 
taqsimlanishi
Mablag‗larni sarfi
Asosiy 
sabablar
Jarayonlar 
drayverlari
Jarayonlar 
(funktsiyalar) 
Natijalarni 
aniqlash 
Qiymatli ob‘ektlarga jarayonlar 
qiymatini xarajatlar drayverini 
ishlatgan holda taqsimlash
Qiymatli 
ob‘ektlar

---

109 
Strategik boshqaruv metodologiyasi (SCM - surrly chain management) 1996 
yilda G‗arbiy Evrorada paydo bo‗lgan. Bu metodologiya qo‗shimcha qiymatni 
yagona zanjirini o‗zida mujassamlashtirgan. Bunda xomashyo va materiallar 
xaridorlar uchun kompaniya brendini hisobga olgan holda biron-bir qiymatlikka 
aylanadi. Bu komraniyani boshqarishning sifat jihatdan yangi bosqichi hisoblanib, 
an‘anaviy holdagiga o‗xshab unda ichki tannarx boshqarilmaydi, bunda ―tannarx‖ 
deganda ishlab chiqarish tannarxi nazarda tutiladi. Bu metodda qiymat zanjirli 
tartibda boshqariladi, ko‗rroq komraniya qiymatini boshqarishga va innovatsion 
menejmentga e‘tibor qaratiladi. 
Strategik biznes–birliklar (SBB) kontsertsiyasi strategik boshqaruv tahlili-
ning asosi hisoblanadi. Bunda mamlakatdagi xo‗jalik yuritishning o‗ziga xos 
sharoitlari, tarmoq xususiyatlari va biznes-jarayonlar xususiyatlarini hisobga olgan 
holda kerakli metodika ishlab chiqilishi kerak. SBE texnologiyasining muhim 
bosqichi korxonalarni strategik biznes-birliklarga ajratish va ularning istiqboldagi 
imkoniyatlarini bozor ehtiyojlariga to‗g‗rilashdan iborat. Bunga boshqaruv tahlili 
va qabul qilinayotgan qarorlarning sifati ko‗r jihatdan bog‗liq. 
9-chizmada funktsional bo‗linmalar (―xizmatlar‖- X) va tarkibiy bo‗linmalar 
(B)ni qamrab oluvchi to‗liq boshqaruv tsiklining funktsiyasi biriktirilgan biznes-
birliklar (BB) asosida tuzilgan divizional tuzilishga mos keluvchi tarmoqli tirdagi 
boshqaruvning tashkiliy tuzilishi keltirilgan. SBE kontsertsiyasi bugun biznesimiz 
qanday holatda va kelajakda uni qanday holatda ko‗rmoqchimiz, degan savollarga 
javob olish imkonini beradi.