Ўзбекистон республикаси ќишлоќ ва сув хўжалиги вазирлиги

Таянч иборалар


Кадрлар, мећнат ресурслари, мећнат унумдорлиги, жонли мећнат ўтмиш мећнати, мећнат жараёни, мећнат унумдорлиги даражаси, иш ваќти, сермећнатлилик, фан-техника тараќќиёти, илмий техника даражаси, фонд билан таъминланганлик даражаси, моддий раѓбатлантириш, ваќтбай ва ишбай усулда ћаќ тўлаш, тариф ставкалари.


Назорат саволлари


1. Сув хўжалиги учун кадрлар тайёрлаш.
2. «Миллий кадрлар тайёрлаш» дастури ћаќида тушунча.
3. Мећнат ресурслари ва улардан фойдаланиш.
4. Мећнат унумдорлиги тушунчаси ва уни оширишнинг аћамияти.
5. Жонли ва ўтмиш мећнат ћаќида.
6. Мећнат унумдорлиги кўрсаткичлари ва уларни аниќлаш услублари.
7. Мећнат унумдорлигини ошириш омиллари ћаќида.
8. Сув хўжалигида мећнатга ћаќ тўлаш тартиби.
9. Мећнатга ћаќ тўлаш бўйича ќабул ќилинган разрядлар ћаќида тушунча.
5- МАВЗУ: ЕТКАЗИБ БЕРИЛГАН СУВНИНГ ТАННАРХИ, БАЋОСИ ВА БАЋОНИНГ ТАШКИЛ ТОПИШИ

5.1. Баћонинг иќтисодий моћияти

Баћо - бу маћсулот ќийматини пул орќали ифодаланиши, яъни шу маћсулотни ишлаб чиќариш учун кетган ижтимоий-зарурий харажатлар. Баћо давлат ќўлидаги иќтисодни бошќарувчи энг мућим омилдир.

Мамлакат ќишлоќ хўжалиги мажмуасида озиќ-овќат дастурини юзага чиќариш ва бошќаришнинг иќтисодий йўлларини шакллантириш билан боѓлиќ бўлган ћозирги даврда баћо сиёсати масалалари катта аћамият касб этади. 2000 йилгача мўлжалланган иќтисодий ва сиесий ривожланишнинг асосий йўналишларида баћони такомиллаштириш халќ хўжалигини ривожлантиришнинг асосий ќуролидир деб таъкидланган.
Баћони раѓбатлантириш маћсулот сифатини ошириш билан, ишлаб чиќариш имкониятларидан тўлиќ фойдаланиш билан, маћсулот таннархини камайтириш билан, ќишлоќ хўжалиги корхоналарини тўла ихтисослаштириш ва уларни иќтисодиётини мустаћкамлаш билан юзага чиќади.
Маћсулот баћосида фаќат унинг ќийматигина акс этмасдан, балки маћсулот алмаштириш шартлари, яъни сотувчи ва ћаридор орасидаги талаб эћтиеж муносабатлари ћам акс этади. Шунинг учун нарх-наво ќийматнинг юзага чиќиш шакли бўлиб ќолади.
Бунинг натижасида у маћсулот ќийматидан фарќ ќилади. Хўжаликни режали юритишда нарх-навонинг ќўйилиши давлатнинг режали вазифаси бўлиб хизмат ќилади. Нарх-наво ћаридор билан сотувчилар ўртасидаги муносабатларни тўѓри таъминлаши зарур. Ќишлоќ хўжалиги моддий ишлаб чиќариш тармоѓи сифатида ўзига хос хусусиятларга эга. Бу ерда маћсулот ишлаб чиќариш ћар-хил табиий шароитда, тупроќ унумдорлиги ћар хил бўлган табиий минтаќаларда олиб борилади. Шунинг учун маћсулотга нархни белгилашда ўрта ишлайдиган корхоналарни ёмон шароитда ишлаб чиќаришда сарф ќиладиган харажатларини ћисобга олиш зарур. Лекин нархни бундай ќўйилиши яхши шароитда ишлайдиган хўжаликларга кўп миќдорда ортиќ фойда олиш имкониятини беради.