Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги тошкент давлат аграр университети



Download 2,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet67/169
Sana23.02.2022
Hajmi2,97 Mb.
#142747
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   169
Bog'liq
Agroinjeneriyada ilmiy tadqiqot

Агрономик тадқиқот турлари


107
1-расм. Агрономик тадқиқот турлари. 
 
Улардан асосийси дала тажрибасидир. Дала тажрибаси қидириш 
тадқиқотларининг якуни ҳисобланади. У экинларга ишлов беришдаги 
янги усул ёки технологияга агротехник ёки иқтисодий сон жиҳатдан 
баҳолашга имкон беради. 
Агрономик илм табиат ва жамият ривожланиши қонуниятларини 
очиб берувчи диалектик материализм методи билан умумий билиш 
методига таянади. Бу илм кузатиш ва экспериментга (тажрибага) 
таянади. 
Кузатиш
– бу ходиса ривожини тадқиқотчини қизиқтирадиган 
томонларини сонли ва сифат жиҳатдан қайд қилишдан иборат. 
Эксперимент
– бу тадқиқотчи ходисаларга сунъий тарзда таъсир 
этган ҳолда, шароитларни ҳодиса моҳиятини яхшироқ аниқлаб олишга, 
предмет ва ходисалар ўртасидаги ўзаро алоқадорликни, уларнинг
келиб чиқиш сабабларини яхшироқ ўрганишга ёрдам беради. 
Бунда таққосланадиган вариантларга контрол ёки стандарт 
дейилади. Тажриба ва контрол (назорат) вариантлар йиғиндиси 
эксперимент схемасини ташкил этади. 
Лабораторияли эксперимент
– лаборатория шароитларида 
ўтказилиб, бунда таъсир этувчи ёки ўзаро таъсир этувчи омилларнинг 
тадқиқот объектига таъсири аниқланади. 
Вегетацион эксперимент
– назорат шароитларида (вегетацион 
уйларда, теплицаларда оранжерияларда, климатик камера ва бошқа 
иншоотларда) тажриба вариантлар ўртасидаги фарқларни белгилашга, 
ўрганилаётган таъсир ва ўзаро таъсирларнинг ҳосилдорликка таъсири 
ва унинг сифат кўрсаткичлари ўрганилади. 
Лизиметрик қишлоқ хўжалик эксперименти
– ўсимликлар 
ҳаёт фаолиятини тадқиқот қилиш, махсус лизиметрларда тупроқ 
жараёнларининг ўсимликнинг ривожланиш динамикасини ўрганиш, 
натижада табиий шароитларда ўсимликнинг шикастланиши ва намлик 
баланси ва озуқа маҳсулотларининг таъсирини ҳисобга олишга имкон 
беради. У далада ўтказилади. Тажриба майдони ҳамма томондан 
ажратиб қўйилади (атрофдаги тупроқ ва тупроқ ости юзалардан). Бу 
эксперимент 
деҳқончиликда, 
мелиорация, 
тупроқшунослик, 
агрометеорология, физиология, агрохимия ва селекция соҳасида 
ишлатилиб, сув балансининг экинларга таъсир этиши, озуқаларнинг 
ювилиб кетиш-кетмаслиги, уларнинг ҳар хил климатик шароитларда 
экинга таъсир кўрсатиш даражаси, табиий шароитларда озуқа 
махсулотларининг атмосфера ёғиши ва суғориш суви таъсир остида 


108
ҳаракатланиши, транспирацион коэффициентларни аниқлаш ишлари 
билан боғлиқдир. 
Замонавий агрономия ва агроинженерияда тадқиқотларни 
режалаштиришнинг ва тўпланган (тажрибада) ахборотларга ишлов 
беришнинг с т а т и с т и к усуллар муҳим аҳамиятга эга. 
Экспериментал 
ишлар 
тадқиқотчига 
керакли 
миқдорда 
ахборотлар тўплашга имкон бериши билан муаммонинг ўз-ўзидан 
ечилишига ёрдам бера олмайди, албатта. Тадқиқотчининг навбатдаги 
вазифаси, тўпланган билимларни ягона тизимга солиш, мавжуд 
муаммони ечишда йўриқ бўлиб хизмат қилишга қодир бўлган и ш ч и
г и п о т е з а ни асослашдир. Олинган натижалар, аксинча ишчи 
гипотезани йўққа чиқариши ҳам мумкин. Бу фақат тадқиқот 
натижаларини таҳлил қилиш асосида амалга ошиши мумкин. 
Ишчи гипотезаси ва назария ўртасида муҳим фарқ бор. Билим 
тўпланган сари асосий гипотеза тасдиқланмаслиги ва тадқиқотдан 
соқит қилиниши мумкин. 
Назария эса, аксинча илм ривожланган сари аниқлик киритилиб 
ёки чекланиб боради, аммо у ўзининг бош ҳолатини ва у ёки бу 
даражада абсолют ҳақиқат гавҳари даражасига кириб боради. 
Мақсадга мувофиқлик ва оптималлик, тажрибанинг ҳаққо-
нийлиги–булар тадқиқотдаги асосий талаблардан ҳисобланади. 

Download 2,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   169




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish